ҶИҲАТИ НАТИҶАҲОИ РЕФЕРЕНДУМИ ҶУМҲУРИИ ӮЗБЕКИСТОН, КИ ДАР САНАИ 30 АПРЕЛИ СОЛИ 2023 ГУЗАРОНИДА ШУДААСТ

---

Мувофиқи Қонуни Ҷумҳурии Ўзбекистон “Ҷиҳати референдуми Ҷумҳурии Ўзбекистон”, инчунин бо қарори Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ўзбекистон аз 10 марти соли 2023 таҳти рақами №3017–IV “Ҷиҳати референдуми Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз рӯи лоиҳаи Қарори конститутсионии Ҷумҳурии Ӯзбекистон “Дар бораи Сарқонуни Ҷумҳурии Ӯзбекистон” ва бо қарори Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз 14 марти соли 2023 таҳти рақами № ПС-702–IV “Дар бораи гузаронидани референдуми Ҷумҳурии Ӯзбекистон  “Дар бораи Сарқонуни Ҷумҳурии Ӯзбекистон” аз 30 апрели соли 2023 ҷиҳати лоиҳаи Қонуни Конститутсионии Ҷумҳурии Ӯзбекистон “Дар бораи Сарқонуни Ҷумҳурии Ӯзбекистон” референдум гузаронида шуд.

            Мувофиқи моддаҳои 18, 38 ва 39 Қонуни Ҷумҳурии Ӯзбекистон “Ҷиҳати референдуми Ҷумҳурии Ӯзбекистон”  ва дар асоси суратҷаласаҳои комиссияҳои бахшҳо ҷиҳати гузаронидани референдум дар бораи гузаронидани референдум дар бахшҳо, Комиссияи марказии интихоботии Ҷумҳурии Ӯзбекистон қарор мекунад:

1. Бо дарназардошти он, ки аз 19 722 809 нафар шаҳрвандоне, ки ба рӯйхатҳои овоздиҳӣ дохил карда шудаанд, беш аз нисфи, яъне 16 667  097 нафар, ё 84,51 фоиз дар раъйпурсӣ ҷиҳати қабул кардани референдуми Ҷумҳурии Ӯзбекистон “Дар бораи Сарқонуни Ҷумҳурии Ӯзбекистон” иштирок кардаанд, ки он дар санаи 30 апрели соли 2023 баргузор гардид ва мувофиқи Сарқонуни Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва Қонуни “Ҷиҳати референдуми Ҷумҳурии Ӯзбекистон” эътибор дорад.
2. Натиҷаҳои зерини референдуми Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз 30 апрели соли 2023 тасдиқ карда шавад:

шумораи умумии натифаҳои референдуми Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ки ба рӯйхати шаҳрвандони дар референдум овоз медиҳанд  – 19 722 809;

шумораи шаҳрвандони барои овоздиҳи варақаи интихобот гирифтаанд – 16 667 097;

      шумораи шаҳрвандоне, ки дар овоздиҳӣ иштирок кардаанд – 16 667 097, ва ё 84,51%  аз шумори умумии шаҳрвандони Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ки ба рӯйхати шаҳрвандони овоздиҳанда дар референдум дохил карда шудаанд;

шумораи овозҳои “ҷонибдор” барои масъалаи ба референдум гузошташуда 15 034 608 нафар ё 90,21% аз шумораи умумии шаҳрвандон, ки дар овоздиҳӣ иштирокдоштаро ташкил медиҳад;

шумораи овозҳои “муқобил” муқобили масъалаи дар референдум гузошташуда – 1 558 817, ва ё  9,35 % аз шумораи умумии шаҳрвандон, ки дар овоздиҳӣ иштирок кардаанд, ташкил мекунад;

шумораи варақаҳои интихоботӣ, ки беэътибор дониста шудаанд  – 73 672.

          3. Беш аз нисфи аз 16 667 097 шаҳрвандон, ки дар овоздиҳии референдум яъне 15 034 608, ва ё  90,21 фоиз дар референдуми “Оё шумо Қонуни Конститутсионии Ҷумҳурии Ӯзбекистонро “Дар бораи Сарқонуни Ҷумҳурии Ӯзбекистон” медонед?”   барои масъалаи гузошташуда “ҷонибдор” овоз додаанд.

4. Қонуни Конститутсионии Ҷумҳурии Ӯзбекистон “Дар бораи Сарқонуни Ҷумҳурии Ӯзбекистон” бо роҳи овоздиҳии умумихалқӣ дар референдуми 30 апрели соли 2023 қабулшуда ҳисобида шавад.

5. Қонуни Конститутсионии Ҷумҳурии Ӯзбекистон “Дар бораи Сарқонуни Ҷумҳурии Ӯзбекистон” аз рӯзи интишори расмии қарори мазкур мавриди амал қарор дода шавад.

6. Қонуни Конститутсионии Ҷумҳурии Ӯзбекистон “Дар бораи Сарқонуни Ҷумҳурии Ӯзбекистон” ва қарори мазкур дар рӯзи интишори расмии натиҷаҳои референдум барои ташкили иҷрои он ба палатаҳои Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва ба Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон барои ташкили иҷрои он ирсол гардад.

7. Қарори мазкур нашр карда шавад, ва ичнунин матне, ки дар референдуми Конститутсионии Қонуни Ҷумҳурии Ӯзбекистон “Дар бораи Сарқонуни Ҷумҳурии Ӯзбекистон” дар сомонаҳои Комиссияи марказии интихоботии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва дар манбаъҳои расмӣ чоп карда шавад.

                                                                                                   Раиси

Комиссияи марказии интихоботӣ

        Низомхоҷаев З.                    

 

Шаҳри Тошкент,

1 майи соли 2023.

 

ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНИИ

ҶУМҲУРИИ ӮЗБЕКИСТОН

ДАР БОРАИ САРҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ӮЗБЕКИСТОН

 

Дар референдуми Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар санаи 30 апрели соли 2023

 қабул карда шудааст

 

Моддаи 1. Ба Сарқонуни Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ки 8 декабри соли 1992 дар сессияи XI Шӯрои Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон даъвати дувоздаҳум  (Изҳоротҳои Шӯрои Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, 1993 сол, № 1, м. 4; 1994 с., № 1, м. 5; Изҳоротҳои Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, 2007 сол, № 4, м.162; 2008 с., № 12, м.637; 2011 с., № 4, м.100, № 12/1, м.343; 2014 с., № 4, м.85; 2017 с., № 4, м.134, № 5, м.200, № 8, м.383; 2018 с., № 10, м.674; 2019 с., № 2, м.47, № 3, м.162, № 9, м. 588; 2021 с., № 2, м. м. 139, 140) қабул шудааст, тағйироту иловаҳо ворид карда, дар таҳрири зерин тасдиқ карда шавад:

САРҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ӮЗБЕКИСТОН

МУҚАДДИМА

Мо, халқи ягонаи Ӯзбекистон,

содиқ будани худро ба ҳуқуқу озодиҳои инсон, арзишҳои миллӣ ва умумибашарӣ, асосҳои соҳибихтиёрии давлат бо тантана эълон намуда,

содиқ будани худро ба мақсадҳои олии демократия, озодӣ ва баробарӣ, адолати иҷтимоӣ ва ҳамбастагӣ бори дигар тасдиқ намуда,

масъулияти баландро дар назди наслҳои имрӯза ва оянда барои бунёди давлати инсондӯстонаи демократӣ, ҷомеаи кушоду одилона, ки дар он арзиши олӣ инсон, ҳаёт, озодӣ, шаъну шараф ва шаъну шарафи ӯ мебошад, дарк намуда,

такя ба таҷрибаи беш аз се ҳазорсолаи таърихии рушди давлатдории мо, инчунин мероси илмӣ, фарҳангӣ ва маънавии ниёгони бузург, ки дар тамаддуни ҷаҳонӣ саҳми бебаҳо гузоштаанд,

барои зиёд намудан ва ҳифзи сарватҳои бебаҳои табиии кишвар барои наслҳои имрӯзу оянда ва ҳифзи муҳити солим,

дар асоси шартҳо ва меъёрҳои аз ҷониби умум эътирофшудаи ҳуқуқи байналмилалӣ,

барои мустаҳкам кардан ва инкишоф додани муносибатҳои дӯстонаи Ӯзбекистон бо ҷомеъаи ҷаҳонӣ, дар навбати аввал бо кишварҳои ҳамсоя дар асоси ҳамкорӣ, ёрии ҳамдигарӣ, сулҳу амонӣ,

таъмини зиндагии шоистаи шаҳрвандон, ҳамоҳангии байналмилалӣ ва байни динӣ, беҳбудӣ ва инкишофи сермиллати Ӯзбекистони азизамонро ҳадаф қарор дода,

Сарқонуни мазкурро қабул ва эълон менамоем.  

 

ФАСЛИ ЯКУМ. ПРИНСИПҲОИ АСОСӢ

Боби I. Соҳибихтиёрии давлатӣ

Моддаи 1.

Ӯзбекистон давлати соҳибихтиёр, демократӣ, ҳуқуқӣ, иҷтимоӣ ва дунявӣ буда, шакли идоракунии ҷумҳуриявӣ дорад.

            Номи давлат “Ҷумҳурии Ӯзбекистон” ва “Ӯзбекистон” ҳаммаъноянд.

 

Моддаи 2.

Давлат иродаи халқро ифода намуда, ба манфиатҳои он хизмат мекунад. Мақомотҳои давлатӣ ва шахсонӣ мансабдор дар назди ҷомеъа ва шаҳрвандон масъул мебошанд.

 

Моддаи 3.

Ҷумҳурии Ӯзбекистон сохтори миллию давлатӣ ва маъмурию ҳудудиро, низоми мақомотҳои ҳокимияти давлатиро муайян мекунад, сиёсати дохилӣ ва беруниро мегузаронад.

Сарҳади давлатӣ ва ҳудуди Ӯзбекистон дахлнопазир ва тақсимнашаванда мебошанд.

 

Моддаи 4.

Забони давлатии Ҷумҳурии Ӯзбекистон забони ӯзбекӣ аст.

Ҷумҳурии Ӯзбекистон эҳтироми забон, урфу одат ва анъанаҳои миллату халқиятҳои дар ҳудуди он истиқоматкунандаро таъмин менамояд, барои рушди онҳо шароит фароҳам меорад.

 

Моддаи 5.

Ҷумҳурии Ӯзбекистон рамзҳои давлатии худро дорост ­ парчам, нишон, суруди миллӣ, ки аз ҷониби қонун тасдиқ карда шудаанд.

Нишонҳои давлатӣ таҳти ҳифзи давлат қарор доранд.

Моддаи 6.

Пойтахти Ҷумҳурии Ӯзбекистон ­ шаҳри Тошкент аст.

Боби II. Ҳокимияти халқ

Моддаи 7.

Халқ манбаи ягонаи ҳокимияти давлатӣ мебошад.

Ҳокимияти давлатӣ дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон ба манфиати халқ ва мақомотҳое, ки танҳо дар асоси Сарқонуни Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва қонунҳои қабулшуда  амал мекунад.

Азхуд кардани ӯҳдадориҳои ҳокимияти давлатӣ, боздоштан ва ё қатъ кардани фаъолияти мақомотҳои давлатӣ берун аз тартиботе, ки бо Сарқонун пешбининакарда, таъсиси сохторхои нав ва баробарии ҳокимият хилофи конститутсионӣ буда, мувофиқи қонун ба ҷавобгарӣ кашида мешавад.

 

Моддаи 8.

Халқи Ӯзбекистонро шаҳрвандони Ҷумҳурии Ӯзбекистон новобаста аз миллати онҳо ташкил медиҳанд.

Моддаи 9.

Масъалаҳои муҳимтарини ҳаёти ҷамъиятию давлатӣ ба муҳокимаи халқ гузошта, ба овоздиҳии умумихалқӣ — референдум гузошта мешаванд.

Тартиботи гузаронидани референдум дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон бо қонун муайян карда мешавад.

 

Моддаи 10.

Аз номи мардуми Ӯзбекистон метавонанд танҳо аз ҷониби Маҷлиси Олӣ интихобшудагон ва Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҳуқуқи сухан гуфтан доранд.

Ҳеҷ гуна қисми ҷамъият, партияи сиёсӣ, иттиҳодияи ва ҳаракати ҷамъиятӣ, ва ё шахси алоҳида наметавонанд аз номи мардуми Ӯзбекистон сухан гӯянд.

Моддаи 11.

Идораи ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Ӯзбекистон бо усули тақсими ҳокимияти қонунгузорӣ, иҷрокунанда ва судӣ асос меёбад.

 

Моддаи 12.

Дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҳаёти ҷамъиятӣ дар асоси гуногунии қоидаҳои сиёсӣ, мафкуравӣ ва афкорҳо инкишоф меёбад.

Ҳеҷ гуна идеология ҳамчун давлатӣ таъсис шуда наметавонад.

 

Моддаи 13.

Демократия дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар шартҳои умумибашарӣ асос ёфта, мувофиқи онҳо арзиши олӣ инсон, ҳаёт, озодӣ, шаъну шараф ва дигар ҳуқуқҳои дахлнопазири ӯ мебошад.

Ҳуқуқҳо ва озодиҳои демократӣ Конститутсия ва қонунҳо ҳифз мекунанд.

 

Моддаи 14.

Давлат бо мақсади таъмини некӯаҳволии инсон ва рушди устувори ҷомеа дар асоси принсипҳои қонуният, адолати иҷтимоӣ ва муттафиқӣ амал мекунад.

Боби III. Волоияти Сарқонун ва қонун

Моддаи 15.

Дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон қатъиян волоияти Сарқонун ва қонунҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон эътироф карда мешавад.

Сарқонуни Ҷумҳурии Ӯзбекистон дорои қувваи олии ҳуқуқӣ буда, таъсири бевосита дорад ва асоси фазои ягонаи ҳуқуқиро дар саросари кишвар ташкил медиҳад.

Шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар баробари шартҳо ва меъёрҳои аз ҷониби умум эътирофшудаи ҳуқуқи байналмилалӣ, қисми ҷудонашавандаи низоми ҳуқуқии Ҷумҳурии Ӯзбекистон мебошанд.

Агар аз ҷониби шартномаи байналмилалии Ҷумҳурии Ӯзбекистон дигар қоидаҳо, ки бо қонуни Ҷумҳурии Ӯзбекистон пешбинӣ карда шуда бошанд, он гоҳ шартҳои шартномаи байналмилалии Ҷумҳурии Ӯзбекистон татбиқ карда мешаванд.

Давлат ва мақомотҳои он, дигар ташкилотҳо, шахсони мансабдор, ташкилотҳои ҷамъияти шаҳрвандӣ мувофиқи Сарқонун ва қонунҳои он амал мекунанд.

Моддаи 16.

Ҳеҷ яке аз ҳолатҳои мазкури Сарқонун наметавонад ба зарари ҳуқуқи манфиатҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ба шартҳо ва меъёрҳои асосӣ, ки дар боби якуми Конститутсияи мазкур пешбинӣ карда шудаанд, тафсир карда шавад.

Қонунҳо ва дигар сандаҳои меъёрӣ ­ ҳуқуқии Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар асос ва ба иҷроиши Ҷумҳурии Ӯзбекистон қабул карда мешаванд. Ҳеҷ яки қонун ва ё дигар гуна санади меъёрию ҳуқуқӣ наметавонад ба принсипҳо ва меъёрҳои Сарқонун мухолифат кунад.

 

Боби IV. Сиёсати берунӣ

Моддаи 17.

Ҷумҳурии Ӯзбекистон субъекти комилҳуқуқи муносибатҳои байналмилалӣ мебошад.

Сиёсати берунии Ӯзбекистон ба баробарии соҳибихтиёрии давлатҳо, истифода набурдани фишор ва таҳдид, дахлнопазирии сарҳадҳо, бутунии тақсимнопазирии ҳудуди давлатҳо, бо роҳи осоишта ҳал намудани баҳсҳо, дахолат накардан ба корҳои дохилии дигар кишварҳо ва дигар асосҳо ва меъёрҳо аз тарафи умум эътирофшудаи ҳуқуқи байналмилалӣ такя мекунад.

 

Моддаи 18.

Ҷумҳурии Ӯзбекистон сиёсати хориҷии сулҳҷӯёнаро пеш мебарад, ки ба рушди ҳамаҷонибаи муносибатҳои дуҷониба ва бисёрҷониба бо давлатҳо ва созмонҳои байналмилалӣ равона карда шудааст.

Ҷумҳурии Ӯзбекистон метавонад бо назардошти манфиатҳои волои давлат, миллат, некӯаҳволӣ ва амнияти онҳо иттифоқҳо, иттиҳодҳо ва дигар созмонҳои байнидавлатӣ дохил шавад, инчунин аз онҳо барояд.

 

ФАСЛИ ДУЮМ. ҲУҚУҚҲО, ОЗОДИҲО ВА ВАЗИФАҲОИ АСОСИИ ИНСОН

ВА ШАҲРВАНД

 

Боби V. Муқарраротҳои умумӣ

Моддаи 19.

Дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон мувофиқи меъёрҳои маъмули ҳуқуқи байналмилалӣ ва Сарқонуни мазкур ҳуқуқ ва озодии инсон эътироф карда ва кафолат дода мешаванд. Ҳуқуқ ва озодии инсон аз таваллуд ба ҳар як фард тааллуқ дорад.

Дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҳамаи шаҳрвандон дорои ҳуқуқ ва озодии баробарро доро буда, новобаста аз ҷинс, нажод, миллат, забон, дин, эътиқод, баромади иҷтимоӣ, вазъи иҷтимоӣ дар назди қонун баробаранд.

Имтиёзҳо танҳо мувофиқи қонун муқаррар карда мешаванд ва ба асосҳои адолати иҷтимоӣ мувофиқ бояд бошанд.

 

Моддаи 20.

Шаҳрванди Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва давлат байни худ бо ҳуқуқҳо ва ӯҳдадориҳо алоқаманд мебошанд.

Ҳуқуқ ва озодии инсон, ки дар Сарқонун ва қонунҳо мазбут карда шудаанд мустаҳкам буда, ҳеҷ кас бидуни суд ҳуқуқи маҳрум ё ин, ки маҳдуд кардани онҳоро надорад.

Ҳуқуқ ва озодии инсон бевосита амал мекунанд. Ҳуқуқ ва озодии инсон маънӣ ва мазмуни қонунҳоро, фаъолияти мақомотҳои давлатӣ, мақомотҳои худидоракунии шаҳрвандӣ ва шахсони мансабдорони онро муайян мекунанд.

Тадбирҳои таъсири ҳуқуқӣ ба шахсе, ки мақомоти давлатӣ татбиқ мекунанд, бояд бо усули мутаносибӣ асос ёфта, барои ноил шудан ба ҳадафҳои пешбининамудаи қонун кофӣ бошанд.

Ҳамаи ихтилофотҳо ва норавшаниҳо дар қонунгузорӣ, ки дар муносибатҳои шахс бо мақомотҳои давлатӣ ба миён меоянд, ба манфиати шахс маънидод карда мешаванд.

 

Моддаи 21.

Ҳар як инсон ҳуқуқи инкишофи озоди шахси худро дорост. Ба ҳеҷ кас бе розигии ӯ ӯҳдадорие, ки қонунгузорӣ муқаррар накардааст, гузошта намешавад.

Татбиқи ҳуқуқу озодиҳо аз ҷониби шахс набояд ҳуқуқ, озодиҳо ва манфиатҳои қонунии шахсони дигар, ҷамъият ва давлатро вайрон кунад.

Ҳуқуқ ва озодиҳои инсонро танҳо тибқи қонун ва танҳо ба ҳаҷме, ки барои ҳифзи сохти конститутсионӣ, саломатии аҳолӣ, ахлоқи ҷамъиятӣ, ҳуқуқ ва озодиҳои шахсони дигар, таъмини амнияти ҷамъиятӣ ва тартиботи ҷамъиятӣ зарур аст, маҳдуд кардан мумкин аст.

 

Боби VI. Шаҳрвандӣ

Моддаи 22.

Дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон шаҳрвандии ягона барои тамоми қаламрави ҷумҳурӣ муқаррар карда мешавад.

Шаҳрванди Ҷумҳурии Ӯзбекистон новобаста аз асосҳои ба даст овардани он барои ҳамагон баробар мебошад.

Шаҳрванди Ҷумҳурии Қароқалпоқистон дар баробари ин шаҳрванди Ҷумҳурии Ӯзбекистон мебошад.

Асосҳо ва тартиботи гирифтан ва гум кардани шаҳрвандӣ бо қонун муқаррар карда мешавад.

 

Моддаи 23.

Ҷумҳурии Ӯзбекистон ба шаҳрвандони худ ҳимоя ва мудофиаро шаҳрвандони худро чи дар ҳудуди худ ва чӣ дар хориҷи кишвар кафолат медиҳад.

Шаҳрванди Ҷумҳурии Ӯзбекистон наметавонад аз ҳудуди Ӯзбекистон хориҷ карда шавад ва ё ба давлати дигар супурида шавад.

Давлат мувофиқи меъёрҳои ҳуқуқҳои байналмилалӣ ҷиҳати нигоҳдорӣ ва инкишофи алоқаҳои ҳамватаноне, ки дар хориҷи кишвар истиқомат мекунанд, ғамхорӣ менамояд.

 

Моддаи 24.

Шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрвандӣ, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Ӯзбекистон қарор доранд, хуқуқу озодиҳо мувофиқи қонунҳои байналмилалӣ таъмин карда мешаванд. Онҳо мувофиқи Сарқонун, қонунҳо ва шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Ӯзбекистон вазифадор мешаванд.

Боби VII. Ҳуқуқ ва озодии шахсӣ

Моддаи 25.

Ҳаққи зиндагӣ қисми ҷудонопазири ҳар як инсон буда, таҳти қонун муҳофизат карда мешавад. Таҷовуз ба ҳаёти инсон ҷинояти вазнин мебошад.

Дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҳукми қатл манъ карда шудааст.

 

Моддаи 26.

Шаъну шарафи инсон дахлнопазиранд. Ҳеҷ чиз барои паст задани он асос шуда наметавонад.

Ҳеҷ кас набояд ба шиканҷа, зӯроварӣ ё дигар муносибат ё ҷазои бераҳмона, ғайриинсонӣ ё таҳқиркунандаи шаъну шараф дучор шавад.

Ҳеҷ кас набояд бидуни розигии хеш аз озмоишҳои тиббӣ ва илмӣ гузаронида шавад.

 

Моддаи 27.

Ҳар як кас ба озодӣ ва дахлнопазирии шахсӣ ҳуқуқ дорад.

Ҳеҷ кас ба ҳабс, боздоштан, дастгир шудан, маҳбус будан ва ё бо дигар гуна сабабҳо ба истиснои асоси қонунӣ, набояд дучор шавад.

Ҳабс, дастгир шудан ва ё маҳбус кардан танҳо дар асоси қарори судӣ роҳ дода мешавад. Бидуни қарори судӣ шахс набояд зиёда аз чилу ҳашт соат таҳти боздошта шавад.

Ҳангоми боздошт ба шахс бояд бо забоне, ки ҳуқуқҳояш ва асосҳои ҳабсро мефаҳмад, фаҳмонда шавад.

 

Моддаи 28.

Шахси дар содир намудани ҷиноят айбдоршаванда то даме, ки гуноҳи ӯ бо тартиби муқаррарнамудаи қонун тавассути мурофиаи ошкоро исбот карда нашавад ва бо ҳукми эътибори қонуни пайдокардаи суд муқаррар карда нашавад, бегуноҳ ҳисобида мешавад. Ба айбдоршаванда барои ҳимояи худ тамоми имкониятҳо таъмин карда мешаванд.

Ҳама шубҳаҳо оид ба гунаҳкорӣ, агар имконияти бартараф намудани онҳо ба охир расида бошад, бояд ба фоидаи гумонбаршуда, айбдоршаванда, судшаванда ё маҳкумшуда ҳал карда шавад.

Гумонбаршуда, айбдоршаванда ё судшаванда бегуноҳ будани худро метавонад исбот накунад ва дилхоҳ вақт метавонад аз ҳуқуқи нигоҳ доштани хомӯшӣ истифода барад.

Ҳеҷ кас ӯҳдадор нест, ки алайҳи худ ва хешовандони наздикаш шаҳодат диҳад.

Агар аз ҷониби шахс иқрор шудан ба гуноҳ ин роҳи ягонаи далели гуноҳи ӯ бошад, он гоҳ шахс набояд гунаҳгор дониста шавад ва ё ба ӯ ҷазо дода шавад.

Шахсоне, ки аз озодӣ маҳрум гардидаанд, ба муносибати башардўстона ва эҳтироми шаъну шараф, ки ба шахе хос аст, ҳуқуқ доранд.

Доғи судии шахс ва оқибатҳои ҳуқуқии ба миён омада наметавонанд барои маҳдуд кардани ҳуқуқи хешовандони ӯ асос шуда бошанд.

 

Моддаи 29.

Ба ҳар кас ҳуқуқи гирифтани ёрии ҳуқуқӣ кафолат дода мешавад. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонун ёрии ҳуқуқӣ аз ҳисоби давлат расонида мешавад.

Ҳар як шахс аз рӯи интихоби худ дар гуна дараҷаи раванд  ва ҳангоми боздоштани шахс ­ аз лаҳзаи маҳдудияти ҳуқуқи ӯ расман нисбати ҳаракаткунии озод ҳуқуқи истифода бурдан аз хизматрасонии адвокат дорад.

Гумоншаванда, айбдоршаванда ё судшаванда ҳуқуқ дорад дар бораи моҳият ва асосҳои айбнома огоҳ карда шавад, пурсиш кардани шахс зидди ӯ ё ба манфиати ӯ шоҳидӣ медиҳанд, талаб намояд ва аз ёрии тарҷумон истифода барад.

Ҳангоми ба миён овардани қарори одилона истифода кардани далелҳое, ки тавассути вайрон кардани қонун ба даст оварда шудаанд, манъ аст.

Ҳар як шахсе, ки барои ҷиноят маҳкум шудааст, ҳуқуқ дорад аз ҷониби суди болоӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонун ҳукми ӯ аз нав дида баромада шавад, инчунин ҳуқуқ дорад дар бораи авф ё сабук кардани ҷазо дархост намояд.

Ҳуқуқҳо ҷабрдидагон аз қонуншиканӣ бо қонун ҳифз карда мешаванд. Давлат ба ҷабрдидагон ҳимоя ва дастрасии адолатро таъмин намуда, барои ҷуброни зарари ба онҳо расонидашуда шароит фароҳам меорад.

 

Моддаи 30.

Ҳеҷ кас наметавонад дар асоси қонуне, ки расман интишор нагардидааст, маҳкум карда шавад, ҷазо дода шавад, аз молу мулк ё ҳуқуқ маҳрум карда шавад.

Ҳеҷ кас барои як ҷиноят ду маротиба маҳкум карда намешавад.

 

Моддаи 31.

Ҳар як инсон дорои ҳуқуқи дахлнопазирии ҳаёти шахсӣ, сирри шахсию оилавӣ, ҳимояи шаъну шарафи худро дорад.

Ҳар як инсон ба маҳрамияти мукотиба, сӯҳбатҳои телефонӣ, муросилот ва мухобироти электронӣ ҳуқуқ дорад. Маҳдудияти ҳуқуқи мазкур танҳо мувофиқи қонун ва дар асоси қарори суд роҳ дода мешавад.

Ҳар як инсон барои ҳифзи маълумотҳои шахсии худ ҳуқуқ дорад ва инчунин барои ислоҳ кардани маълумотҳои нодуруст, несту нобуд кардани маълумотҳо, ки дар бораи ӯ бо роҳи ғайриқонунӣ ҷамъ карда шудаанд ва бештари онҳо асоси ҳуқуқиро надоранд ҳуқуқи талаб карданро дорад.

Ҳар кас ба дахлнопазирии манзили истиқоматии худ ҳуқуқ дорад.

Ҳеҷ кас наметавонад ба манзили истиқоматӣ бар хилофи шахсоне, ки дар он ҷо истиқомат мекунанд, ворид гарданд. Ба манзил даромадан, инчунин мусодира кардан ва аз назар гузарондани он танҳо дар мавридҳо ва тартиби муқаррарнамудаи қонун иҷозат дода мешавад. Ҷустуҷӯи манзил танҳо тибқи қонун ва дар асоси қарори суд иҷозат дода мешавад.

 

Моддаи 32.

Ҳар кас, ки дар асоси қонунӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Ӯзбекистон қарор дорад,  ҳуқуқи ҳаракати озод дар тамоми мамлакат, интихоби ҷои буду бош  ва истиқомат, ба истиснои маҳдудиятҳои муқаррарнамудаи қонун доро мебошад.

Ҳар кас ба озодона баромадан аз ҳудуди Ӯзбекистон ҳуқуқ дорад, ба истиснои маҳдудиятҳое, ки аз тарафи қонунгузорӣ муқаррар карда шудаанд. Шаҳрванди Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҳақ дорад бидуни монеа ба Ӯзбекистон баргардад.

 

Моддаи 33.

Ҳар кас ҳуқуқи  озодии фикр, сухан ва эътиқодро дорад.

Ҳар кас ҳуқуқи ҷустуҷӯ кардан, ба даст овардан ва паҳн нумудани ҳар гуна маълумотро дорад.

Давлат  барои дастрасӣ ба шабакаи умумиҷаҳонии иттилоотии Интернет шароит фароҳам меорад.

Маҳдуд кардани ҳуқуқи ҷустуҷӯ, гирифтан ва паҳн кардани иттилоот танҳо тибқи қонун ва танҳо ба ҳаҷме, ки бо мақсади ҳифзи сохти конститутсионӣ, саломатии аҳолӣ, ахлоқи ҷамъиятӣ, ҳуқуқ ва озодиҳои шахсони дигар, таъмини амнияти ҷамъиятӣ, тартиботи ҷамъиятӣ зарур аст, ва инчунин бо мақсади пешгирии сирри давлатӣ ва ё дигар сире, ки аз ҷониби қонун ҳифз карда мешавад, иҷозат дода мешавад.

 

Моддаи 34.

Мақомотҳои давлатӣ ва ташкилотҳо, мақомотҳои худидоракунӣ, шахсони мансабдорони он ба ҳар кас  шиносоӣ бо ҳуҷҷатҳо, қарорҳо ва дигар гуна маводҳо, ки ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии ӯ дахл доранд, шароит фароҳам оваранд.

Моддаи 35.

Озодии инсоф ба ҳамагон кафолат дода мешавад. Ҳар кас дорои ҳуқуқи эътирофи ҳар гуна дин ва ё эътироф накардани ҳеҷ гуна динро дорад. Маҷбуран паҳн кардани ақидаи динӣ нораво мебошад.

Боби VIII. Ҳуқуқҳои сиёсӣ

Моддаи 36.

Шаҳрвандони Ҷумҳурии Ӯзбекистон дорои ҳуқуқи иштирок дар идора кардани  корҳои ҷамъиятӣ ва давлатӣ мустақиман ва тавассути намояндагони худ доро мебошанд. Ин гуна иштирокҳо тавассути худидоракунӣ, гузаронидани референдумҳо ва таъсиси демократии мақомотҳои давлатӣ, ва инчунин назоратӣ ҷамъятӣ ҷиҳати мақомотҳои давлатӣ ба амал расонида мешаванд.

Тартиботи амалӣ гардонидани назорати ҷамъятӣ ҷиҳати фаъолияти мақомотҳои давлатӣ бо қонун муқаррар карда мешавад.

 

Моддаи 37.

Шаҳрвандони Ҷумҳурии Ӯзбекистон дорои ҳуқуқи баробар барои дарстрасӣ ба ҳадамоти давлатиро доранд.

Маҳдудиятҳо вобаста бо гузаронидани хизматрасониҳои давлатӣ бо қонун муқаррар карда мешаванд.

 

Моддаи 38.

Шаҳрвандон ҳуқуқ доранд фаъолияти ҷамъиятии худро тибқи қонуни  Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар шакли митингҳо, маҷлисҳо ва намоишҳо амалӣ намоянд. Мақомотҳои давлатӣ ҳуқуқ доранд, ки ин чорабиниҳоро танҳо бо сабабҳои асосноки амниятӣ боздоранд ё манъ кунанд.

Моддаи 39.

Шаҳрвандони Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҳақ доранд дар иттифоқҳои касаба, ҳизбҳои сиёсӣ ва дигар иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ муттаҳид шаванд, дар ҳаракатҳои оммавӣ иштирок намоянд.

Ҳеҷ кас наметавонад ҳуқуқ, озодиҳо ва шаъну шарафи шахсонеро, ки ақаллияти мухолифро дар ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, ҳаракатҳои оммавӣ, инчунин дар мақомоти намояндагии ҳокимияти давлатӣ ташкил медиҳанд, поймол кунад.

 

Моддаи 40.

 

Ҳар як шахс ҳуқуқ дорад, ки дар алоҳидагӣ ва якҷоя бо дигар шахсон ба мақомоти давлатӣ ва ташкилотҳо, мақомоти худидоракунии шаҳрвандӣ, шахсони мансабдор ё намояндагони халқӣ ариза, пешниҳодҳо ва шикоят муроҷиат намояд.

Аризаҳо, пешниҳодҳо ва шикоятҳо бояд дар тартибот ва мӯҳлате, ки бо қонун муқаррар карда шудааст, баррасӣ карда шаванд.

Боби IX. Ҳуқуқҳои иқтисодӣ, ҷамъиятӣ, фарҳангӣ ва экологӣ

Моддаи 41.

Ҳар як кас ҳуқуқ ба моликият дорад.

Махфияти амалиёти бонкӣ, пасандозҳо ва суратҳисобҳо, инчунин ҳуқуқи меросро қонун кафолат медиҳад.

 

Моддаи 42.

Ҳар як шахс ба меҳнати арзанда, интихоби озоди касб ва намуди фаъолият, шароити мусоиди меҳнат, ки ба талаботи бехатарӣ ва гигиенӣ ҷавобгӯ мебошад, ба музди одилона барои кор бидуни ҳеҷ гуна табъиз ва на камтар аз ҳадди ақали музди меҳнат, инчунин ба ҳимоя аз бекорӣ бо тартиби муқарраркардаи қонун ҳуқуқ дорад.

Ҳадди ақали музди меҳнат бо назардошти зарурати таъмини сатҳи шоистаи зиндагии инсон муайян карда мешавад.

Бо сабабҳои вобаста ба ҳомиладорӣ ва мавҷудияти кӯдак даст кашидан аз қабули занон, аз кор озод кардан ё кам кардани музди меҳнати онҳо манъ аст.

 

Моддаи 43.

Давлат ҷиҳати таъмини шуғли шаҳрвандон, муҳофизати онҳо аз бекорӣ, ва инчунин кам кардани сатҳи камбизоатӣ ҷораҳо меандешад.

Давлат омодагии касбӣ ва бозомўзии шаҳрвандонро ташкил ва ташвиқ менамояд.

 

Моддаи 44.

Меҳнати маҷбурӣ ба истиснои иҷрои ҷазои бо қарори суд таъиншуда ё дигар ҳолатҳои пешбининамудаи қонун манъ аст.

Ҳама гуна шаклҳои меҳнати кӯдакон, ки ба саломатӣ, бехатарӣ, ахлоқӣ, инкишофи рӯҳӣ ва ҷисмонии кӯдак таҳдид мекунанд, аз ҷумла онҳое, ки барои гирифтани таҳсил монеъ мешаванд, манъ аст.

 

Моддаи 45.

Ҳар кас ҳуқуқи истироҳат дорад.

Шахсоне, ки дар асоси кироя кор мекунанд ҳуқуқи истироҳат бо роҳи муқаррар намудани давомнокии вақти кор, рӯзҳои истироҳат ва истироҳатии ғайри корӣ, пардохти рухсатии ҳарсолаи корӣ таъмин карда мешавад.

 

Моддаи 46.

Ҳар кас дар пиронсолӣ, ҳангоми гум кардани қобилияти меҳнат, бекорӣ, инчунин аз саробон ва дигар ҳолатҳои пешбиникардаи қонун ба таъминоти иҷтимоӣ ҳуқуқ дорад.

Андозаи нафақа, кӯмакпулӣ ва дигар намудҳои кӯмаки иҷтимоӣ, ки қонун муқаррар кардааст, наметавонад аз ҳадди ақали хароҷоти истеъмолии расман муқарраршуда камтар бошад.

Моддаи 47.

Ҳар як кас ҳуқуқ ба моликият дорад.

Ҳеҷ касро аз манзил маҳрум кардан мумкин нест, магар бо қарори суд ва тибқи қонун. Дар мавридҳо ва тартиби муқаррарнамудаи қонун ба соҳиби аз манзил маҳрумшуда ҷуброни қаблӣ ва ба он баробар барои арзиши манзил ва зарари ба ӯ расонидашуда дода мешавад.

Давлат сотхмони манзилро рағбатнок мекунад ва барои татбиқи ҳуқуқ ба манзил шароит фароҳам меорад.

Тартиби бо манзил таъмин намудани дараҷаи аз чиҳати иҷтимоии аҳолиро қонун муайян мекунад.

 

Моддаи 48.

Ҳар кас ҳуқуқи ҳифзи тандурустӣ ва хизматрасонии тахассусии тиббиро дорад.

Шаҳрвандони Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҳуқуқи гирифтани бо тартиби муқаррарнамудаи қонун аз ҳисоби давлат ҳаҷми  кафолатшудаи хизматрасонии  тиббиро дорад.

Давлат ҷиҳати инкишофи системаи тандурустӣ, шакли давлатӣ ва ғайридавлатии он, ҳаргуна шакли суғуртаи тиббӣ, таъминоти беҳбудии санитарию эпидемиологии аҳолӣ чораҳо меандешад.

Давлат барои рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, ташаккули тарзи ҳаёти солим дар байни аҳолӣ шароит фароҳам меорад.

 

Моддаи 49.

Ҳар як шахс ҳуқуқ ба муҳити мусоид ва маълумоти боэътимод дар бораи вазъи он дорад.

Давлат барои назорати ҷамъиятӣ дар соҳаи фаъолияти шаҳрсозӣ бо мақсади таъмини ҳуқуқҳои экологии шаҳрвандон ва пешгирии таъсири зараровар ба муҳити зист шароит фароҳам меорад.

Лоиҳаҳо ҷиҳати ҳуҷҷатҳои шаҳрсозӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонун мавриди муҳокимаи умумихалқӣ гузошта мешавад.

Давлат дар асоси шарти рушди устувор барои беҳдошт, барқарор ва ҳифзи муҳити зист, нигоҳ доштани мувозинати экологӣ тадбирҳо амалӣ менамояд.

Давлат барои ҳифз ва барқарор намудани системаи экологӣ, тараққиёти иҷтимоию иқтисодии ҳудуди Арал тадбирҳо меандешад.

 

Моддаи 50.

Ҳар кас ҳуқуқ ба таҳсил дорад.

Давлат рушди низоми таҳсилоти муттасил, намудҳо ва шаклҳои гуногуни он, муассисаҳои таълимии давлатӣ ва ғайридавлатиро таъмин менамояд.

Давлат барои рушди таълиму тарбияи томактабӣ шароит фароҳам меорад.

Давлат гирифтани таҳсилоти миёна ва аввали касбии бепулро дорад. Таҳсилоти умумии миёна зарурӣ мебошад.

Таҳсилот ва тарбияи томактабӣ, таҳсилоти миёнаи умумӣ таҳти назорати давлат мебошад.

Барои кӯдакони дорои эҳтиёҷоти махсуси таълимӣ ташкилотҳои таълимӣ таълиму тарбияи фарогирро таъмин мекунанд.

 

Моддаи 51.

Шаҳрвандон ҳуқуқи гирифтани таҳсилоти олӣ дар муассисаҳои таълимии давлатӣ дар асоси озмун аз ҳисоби давлат доро мебошанд.

Муассисаҳои олии таҳсилотӣ дорои ҳуқуқи озодии академӣ, худидоракунӣ, озодии озмоишҳо ва омӯзонидан мувофиқи қонунгузориро доро мебошанд.

 

Моддаи 52.

Дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон меҳнати омӯзгор асоси рушди ҷамъият ва давлат, ташаккули ва тарбияи насли солиму баркамол, ҳифз ва баланд бардоштани неруи маънавию фарҳангии мардум эътироф шудааст.

Давлат ҷиҳати ҳифзи шаъну шараф омӯзгорон, беҳбудии ҷамъиятӣ ва молиявӣ, инкишофи касбии онҳо  ғамхорӣ менамояд.

 

Моддаи 53.

Ба ҳар як кас муҳофизати озодии эъҷодиёти илмӣ, техникӣ ва бадеӣ, ҳуқуқи истифода кардани муваффақиятҳои фарҳангиро кафолат медиҳад. Моликияти интеллектуалӣ таҳти муҳофизати қонун мебошад.

Давлат дар бораи тараққиёти маданӣ ва илмию техникии чамъият ғамхорӣ мекунад.

 

Боби Х. Кафолати ҳуқуқҳо ва озодиҳои инсон ва шаҳрванд

Моддаи 54.

Таъминоти ҳуқуқҳо ва озодиҳои инсон ­ мақсади волои давлат мебошад.

Давлат ҳуқуқ ва озодиҳои инсон ва шаҳрвандро, ки дар Конститутсия ва қонунҳо ифода шудаанд, таъмин менамояд.

 

Моддаи 55.

Ҳар кас барои ҳифзи ҳуқуқҳо ва озодиҳои худро бо усулҳое, ки аз ҷониби қонунгузорӣ манъ нашудаанд ҳуқуқ дорад.

Ба ҳар кас ҳуқуқу озодиҳои ӯ ба воситаи судӣ ҳимояи судӣ, ҳуқуқи ба суд шикоят кардан аз қарорҳои ғайриқонунӣ, амал ва беамалии мақомоти давлатӣ, дигар ташкилотҳо ва шахсони мансабдори онҳо кафолат дода мешавад.

Ба ҳар кас барои барқарор кардани ҳуқуқ ва озодиҳои поймолшудааш кафолат дода мешавад, ки парвандааш дар мӯҳлатҳои муқаррарнамудаи қонун аз ҷониби суди босалоҳият, мустақил ва беғараз баррасӣ карда шавад.

Ҳар кас мувофиқи қонунгузорӣ ва шартномаҳои байналмиллии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҳуқуқи муроҷиат ба мақомотҳои байналмилалӣ ҷиҳати ҳифзи ҳуқуқҳо ва озодиҳои инсон дорад, агар тамоми воситаҳои ҳимояи дохилии мавҷуда ба поён расида шуда бошанд.

Ҳар як шахс ҳуқуқ дорад аз ҷониби давлат ҷуброни зараре, ки дар натиҷаи қарор, амал ё беамалии ғайриқонунии мақомоти давлатӣ ё шахсони мансабдори онҳо расонида шудааст, дорад.

 

Моддаи 56.

Муассисаҳои миллӣ ҷиҳати ҳуқуқҳои инсон шаклҳо ва воситаҳои мавҷудаи ҳифзи ҳуқуқҳо ва озодиҳои инсонро пурра намуда, барои рушди ҷамъияти шаҳрвандӣ ва баланд бардоштани фарҳанги ҳуқуқҳои инсон кӯмак мекунанд.

Давлат барои ташкил кардани фаъолияти муассисаҳои миллӣ ҷиҳати ҳуқуқҳои инсон шароитҳо фароҳам меоварад.

 

Моддаи 57.

Ҳуқуқҳои шахсони корношоям ва пиронсолони бепарастор, маъюбон ва дигар табақаҳои аз ҷиҳати иҷтимоӣ осебпазири аҳолӣ аз ҷониби давлат ҳифз карда мешаванд.

Давлат ҷиҳати баланд бардоштани сатҳи зиндагии табақаҳои аз ҷиҳати иҷтимоӣ осебпазири аҳолӣ, фароҳам овардани шароит барои иштироки ҳамаҷонибаи онҳо дар ҳаёти ҷамъиятию давлатӣ ва тавсеаи қобилияти мустақилона таъмин намудани эҳтиёҷоти зиндагии худ тадбирҳо меандешад.

Давлат барои маъюбон барои дастрасии ҳамаҷониба ба объекту хизматрасониҳои соҳаҳои иҷтимоӣ, иқтисодӣ ва фарҳангӣ шароит фароҳам оварда, ба шуғл ва таҳсили онҳо мусоидат намуда, имконияти озодона ба даст овардани маълумоти заруриро таъмин менамояд.

 

Моддаи 58.

Занҳо ва мардҳо баробарҳуқуқ мебошанд.

Давлат баробарҳуқуқӣ ва имкониятҳои занон ва мардонро дар идораи ҷамъият ва давлат, ва инчунин дар дигар соҳаҳои ҳаёти ҷамъиятӣ ва давлатӣ таъмин менамояд.

 

Боби XI. Ӯҳдадориҳои шаҳрвандон

Моддаи 59.

Ҳамаи шаҳрвандон барои иҷрои ӯҳдадориҳое, ки дар Сарқонун нишон дода шудааст масъулиятнок мебошанд.

Моддаи 60.

Шаҳрвандон вазифадоранд, ки Конститутсия ва қонунҳоро риоя кунанд, ҳуқуқ, озодиҳо, шаъну шарафи шахсони дигарро эҳтиром кунанд.

Моддаи 61.

Шаҳрвандон вазифадоранд, ки мероси таърихӣ, маънавӣ, фарҳангӣ, илмӣ ва табиии Ӯзбекистонро ҳифз намоянд.

Мероси таърихӣ, маънавӣ, фарҳангӣ, илмӣ ва табиии Ӯзбекистон таҳти муҳофизати давлат мебошад.

 

Моддаи 62.

Шаҳрвандон вазифадоранд, ки дар бораи муҳити табиӣ эҳтиёткорона муносибат кунанд.

 

Моддаи 63.

Шаҳрвандон вазифадоранд, ки андоз ва боҷҳое, ки аз тарафи давлат муқаррар карда шудаанд, бипардозанд. Андозҳо ва боҷҳо бояд одилона бошанд ва набояд ба шаҳрвандон барои амалӣ намудани ҳуқуқҳои конститутсионии худ монеъ шаванд.

Моддаи 64.

Ҳимояи Ҷумҳурии Ӯзбекистон ин қарзи ҳар як шаҳрванди Ҷумҳурии Ӯзбекистон аст.

Шаҳрвандон ӯҳдадоранд, ки бо тартиби муқаррарнамудаи қонун хизмати ҳарбӣ ё алтернативиро адо намоянд.

ФАСЛИ СЕЮМ. ҶАМЪИЯТ ВА ШАХС
Боби ХII. Асосҳои иқтисодии ҷамъият

 

Моддаи 65.

Асоси иқтисодии Ӯзбекистон, ки ба рушди беҳбудии шаҳрвандон равона карда шудааст, моликият дар шаклҳои гуногуни худ ташкил медиҳад. Давлат барои рушди муносибатҳои бозорӣ ва рақобати боинсофона шароитҳоро фароҳам меорад, озодии фаъолияти иқтисодӣ, соҳибкорӣ ва меҳнат бо назардошти бартарияти ҳуқуқҳои истеъмолкунандагон кафолат медиҳад.

Дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон баробарҳуқуқӣ ва ҳифзи ҳама гуна шаклҳои моликият таъмин карда мешавад.

Мулки хусусӣ дахлнопазир аст.

Соҳиби мулки хусусиро ба истиснои тартибе,  ки қонун муқаррар кардааст ва бидуни қарори суд аз молу мулкаш маҳрум кардан мумкин нест.

 

Моддаи 66.

Соҳибмулк аз молу мулке, ки ба ӯ тааллуқ доранд ба ихтиёри худ истифода мебарад ва идора мекунад. Истифобарии молу мулк набояд ба муҳити зист зарар расонад, ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии шахсони дигар, ҷамъият ва давлатро вайрон кунад.

Моддаи 67.

Давлат фазои мусоиди сармоягузорӣ ва соҳибкорӣ фароҳам меорад.

Соҳибкорон мувофиқи қонунгузорӣ ҳақ доранд ҳама гуна фаъолиятро анҷом диҳанд ва самтҳои онро мустақилона интихоб кунанд.

Дар ҳудуди Ҷумҳурии Ӯзбекистон фазои ягонаи иқтисодӣ, озодона гузаронидани мол, хизматрасониҳо, манбаъҳои меҳнат ва воситаҳои молиявӣ кафолат дода мешавад.

Фаъолияти монополистӣ бо қонун идора ва маҳдуд карда шудааст.

 

Моддаи 68.

Замин, қаъри он, обҳо, олами набототу ҳайвонот ва дигар сарватҳои табиӣ сарвати умумихалқӣ буда, бояд оқилона истифода бурда шаванд ва аз тарафи давлат муҳофизат карда мешавад.

Дар шарту тартиботҳое, ки дар қонун пешбинӣ карда шудааст ва оқилона истифода бурдан ва муҳофизат намудани он ҳамчун сарвати миллӣ, замин метавонад дар моликияти шахсӣ қарор бошад.

Боби XIII. Муассисаҳои ҷамъияти шаҳрвандӣ

Моддаи 69.

Муассисаҳои ҷамъияти шаҳрвандӣ, инчунин иттиҳодияҳои шаҳрвандӣ ва дигар ташкилотҳои  ҷамъиятии ғайритиҷоратӣ, мақомотҳои худидоракунии шаҳрвандон, воситаҳои ахбори омма асоси ҷамъияти шаҳрвандиро ташкил мекунанд.

Фаъолияти муассисаҳои ҷамъияти шаҳрвандӣ мувофиқи қонун амалӣ мегардад.

 

Моддаи 70.

Дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ иттифоқҳои касаба, ҳизбҳои сиёсӣ, ҷамъиятҳои илмӣ, ташкилотҳои занон, ташкилотҳои собиқадорон, ҷавонон ва маъюбон, иттифоқҳои эҷодӣ, ҳаракатҳои оммавӣ ва дигар иттиҳодияҳои шаҳрвандон мебошанд.

Барҳам додан, манъ ё маҳдуд кардани фаъолияти иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ танҳо дар асоси қарори суд сурат мегирад.

Моддаи 71.

Таъсис ва фаъолияти ҳизбҳои сиёсӣ ва дигар ташкилотҳои ғайриҳукуматии ғайритиҷоратӣ, ки бо роҳи зӯроварӣ тағйир додани сохти конститутсионӣ ва мухолифат ба истиқлолияти давлатӣ, тамомияти арзӣ, тарғиби ҷанг, хусумати иҷтимоӣ, миллӣ, нажодӣ ва динӣ, суиқасд ба ҳуқуқу озодиҳои конститутсионии шаҳрвандон, саломатии аҳолӣ, ахлоқи ҷамъиятӣ, инчунин ҳизбҳои сиёсӣ аз рӯи асосҳои миллӣ ва динӣ, иттиҳодияҳои ҳарбӣ ва амнияти Ӯзбекистон равона шудаанд, манъ аст.

Таъсис додани ҷамъиятҳо ва иттиҳодияҳои махфӣ манъ аст.

 

Моддаи 72.

Давлат риояи ҳуқуқҳо ва манфиатҳои қонунии ташкилотҳои ғайритиҷоратию ғайридавлатиро таъмин намуда, барои иштироки онҳо дар ҳаёти ҷамъият имкониятҳои баробари ҳуқуқӣ фароҳам меорад.

Дахолати мақомотҳои давлатӣ ва шахсони мансабдорро ба фаъолияти ташкилотҳои ғайритиҷоратию ғайридавлатӣ ва дахолати ташкилотҳои ғайритиҷоратию ғайридавлатӣ ба фаъолияти мақомотҳои давлатӣ ва шахсони мансабдор роҳ дода намешавад.

 

Моддаи 73.

Иттифоқҳои касаба ҳуқуқу манфиатҳои ҷамъиятию иқтисодии кормандонро ифода ва муҳофизат мекунанд. Аъзогӣ ба иттифоқҳои касаба ихтиёрист.

 

Моддаи 74.

Партияҳои сиёсӣ иродаи сиёсии синфҳо ва гурӯҳҳои гуногунро ифода мекунад ва ба воситаи намояндагони ба таври демократӣ интихобшудаи худ дар ташкили ҳокимияти давлатӣ иштирок мекунанд. Партияҳои сиёсӣ мувофиқи тартиби муқарраршуда ба Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва ё ба мақомоти ваколатдори он ҳисоботҳои кушода ҷиҳати манбаъҳои маблағгузории фаъолияти онҳо пешниҳод мекунанд.

Моддаи 75.

Ташкилотҳои динӣ аз давлат ҷудо буда, назди қонун баробар мебошанд. Давлат ба фаъолияти ташкилотҳои динӣ дахолат намекунад.

Давлат озод будани фаъолияти ташкилотҳои диниро, ки дар тартиби муқарраршуда қонун амалӣ гардонида мешаванд, кафолат медиҳад.

 

Боби XIV. Оила, кӯдакон ва ҷавонон

Моддаи 76.

Оила ҷузъи асосии ҷомеа буда, аз ҷониби ҷомеа ва давлат ҳифз карда мешавад.

Издивоҷ ба арзишҳои анъанавии оилавии мардуми Ӯзбекистон, ризоияти озод ва баробарҳуқуқии издивоҷкунандагон асос меёбад.

Давлат барои инкишофи пурраи оила шароитҳои ҷамъиятӣ, иқтисодӣ, ҳуқуқӣ ва ғайраҳоро фароҳам меоварад.

Моддаи 77.

Падару модар ва шахсони онҳоро ивазкунанда вазифадоранд, ки фарзандони худро то ба камол расиданашон таъмин намоянд, дар бораи тарбия, таҳсил, солим, комил ва баркамол инкишоф ёфтани онҳо ғамхорӣ намоянд.

Давлат ва ҷомеа нигоҳдорӣ, тарбия, таълим, солим, ҳамаҷониба ва бароҳат инкишоф ёфтани кӯдакони ятим ва кӯдакони аз парастории падару модар маҳрумшударо таъмин намуда, ба ин мақсадҳо фаъолияти хайриявиро дастгирӣ намоянд.

 

Моддаи 78.

Кӯдакон назди қонун сарфи назар аз баромади иҷтимоӣ ва ҳолати шаҳрвандии волидайн баробар мебошанд.

Таъминот ва ҳифзи ҳуқуқҳо, озодӣ ва манфиатҳои қонунии кӯдак, барпо кардани шароитҳои беҳтарин барои инкишофи пурра ҷисмонӣ, ақлӣ ва фарҳангии он ӯҳдадории давлат мебошад.

Модарӣ, падарӣ ва кӯдакӣ аз тарафи давлат ҳифз карда мешавад.

Давлат ва ҷомеа барои дар кӯдакону наврасон ташаккул додани садоқат ба арзишҳои миллӣ ва умумибашарӣ, ифтихор аз кишвар ва мероси ғании фарҳангии мардум, ҳисси ватандӯстӣ ва муҳаббат ба Ватан ғамхорӣ мекунанд.

 

Моддаи 79.

Давлат ҳифзи ҳуқуқҳои шахсӣ, сиёсӣ, иқтисодӣ, иҷтимоӣ, фарҳангӣ, экологии ҷавононро таъмин мекунад, иштироки фаъолонаи онҳоро дар ҳаёти давлат ва ҷамъият ҳавасманд менамояд.

Давлат барои ташаккул ва инкишофи зеҳнӣ, эҷодӣ, ҷисмонӣ ва ахлоқии ҷавонон, амалӣ намудани ҳуқуқҳои онҳо ба таҳсил, ҳифзи саломатӣ, манзил, шуғл ва фароғати онҳо шароит фароҳам меорад.

 

Моддаи 80.

Кӯдакони ба балоғат расида вазифадоранд, ки падару модари худро нигоҳубин кунанд.

 

Боби XV. Воситаҳои ахбори омма

Моддаи 81.

Воситаҳои ахбори омма озод буда, мувофиқи қонун фаъолият мекунанд.

Давлат озодии фаъолияти воситаҳои ахбори омма, амалӣ намудани ҳуқуқи онҳоро ба ҷустуҷӯ, гирифтан, истифода ва паҳн кардани иттилоот кафолат медиҳад.

Воситаҳои ахбори омма барои саҳеҳии маълумоти пешниҳодкардаашон масъуланд.

 

Моддаи 82.

Сензура манъ аст.

Ба фаъолияти воситаҳои ахбороти омма халал расонидан ва ё дахолат кардан барои ҷавобагар будан назди қонун асос шуда метавонад.

                   ФАСЛИ ЧОРУМ. СОХТИ МАЪМУРИЮ ҲУДУДӢ ВА ДАВЛАТӢ

Боби ХVI. Сохти маъмурию ҳудудии Ҷумҳурии Ӯзбекистон

 

Боби  83.

Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз вилоятҳо, ноҳияҳо, шаҳрҳо, қасабаҳо, деҳаҳо, авулҳо ва инчунин аз Ҷумҳурии Қароқалпоқистон иборат аст.

Моддаи 84.

Тағйироти ҳудудҳои Ҷумҳурии Қароқалпоқистон, вилоятҳо, шаҳри Тошкент ва инчунин таъсис додан ва ё барҳам додани вилоятҳо, шаҳрҳо, ноҳияҳо бо розигии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ба амал расонида мешавад.

Боби ХVП. Ҷумҳурии Қароқалпоқистон

Моддаи 85.

Ҷумҳурии соҳибихтиёри Қароқалпоқистон дар таркиби Ҷумҳурии Ӯзбекистон дохил мебошад.

Соҳибихтиёрии Ҷумҳурии Қароқалпоқистон таҳти муҳофизати Ҷумҳурии Ӯзбекистон мебошад.

 

Моддаи 86.

Ҷумҳурии Қароқалпоқистон дорои Сарқонуни худ мебошад.

Сарқонуни Ҷумҳурии Қароқалпоқистон наметавонад ба Сарқонуни Ҷумҳурии Ӯзбекистон мухолифат кунад.

 

Моддаи 87.

Қонунҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар дохили қаламрави Ҷумҳурии Қароқалпоқистон низ ҳатмӣ мебошанд.

Моддаи 88.

Ҳудуд ва сарҳадҳои Ҷумҳурии Қароқалпоқистон наметавонанд бидуни розигии он тағйир дода шавад. Ҷумҳурии Қароқалпоқистон масъалаҳои маъмурию ҳудудии худро мустақилона ҳал мекунад.

Моддаи 89.

Ҷумҳурии Қароқалпоқистон аз қаламрави Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар асоси референдуми умумихалқии мардуми Қароқалпоқистон ҳуқуқи баромаданро дорад.

Моддаи 90.

Муносибатҳои мутақобилаи Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва Ҷумҳурии Қароқалпоқистон дар доираи Сарқонуни Ҷумҳурии Ӯзбекистон бо шартномаҳо ва созишномаҳо, ки байни Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва Ҷумҳурии Қароқалпоқистон баста шудаанд, танзим карда мешавад.

Баҳсҳо байни Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва Ҷумҳурии Қароқалпоқистон бо роҳи расму қоидаҳои созиш ҳал карда мешаванд.

ФАСЛИ ПАНҶУМ. ТАШКИЛИ ҲОКИМИЯТИ ДАВЛАТӢ
Боби XVIII. Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон

Моддаи 91.

Мақомоти волои намояндагии давлатӣ Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ки ҳокимияти қонунгузориро иҷро менамояд, мебошад.

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз ду палата иборат мебошад ­ Палатаи қонунгузорӣ (палатаи поён) ва Сенат (палатаи боло).

Мӯҳлати ваколати Палатаи қонунгузорӣ ва Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ўзбекистон ­ панҷ сол мебошад.

 

Моддаи 92.

Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз 150 депутатҳо, ки мувофиқи қонун интихоб карда мешаванд, иборат мебошад.

Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон палатаи намояндагии ҳудудӣ буда, аз аъзоёни Сенат (сенаторҳо) иборат аст.

Аъзоёни Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон бо шумораи баробар ­ 4 нафар ­ аз Ҷумҳурии Қароқалпоқистон, вилоятҳо ва шаҳри Тошкент бо роҳи овоздиҳии пинҳонӣ  бо маҷлисҳои якҷояи депутатҳо мувофиқи Ҷокарги Кенеси Ҷумҳурии Қароқалпоқистон, мақомотҳои намояндагии ҳокимияти давлатии вилоятҳо, ноҳияҳо ва шаҳрҳо аз шумораи депутатҳои мазкур интихоб карда мешаванд. Нӯҳ нафари аъзоёни Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ўзбекистон аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз ҷумлаи шаҳрвандони обрӯманд, ки дар соҳаи илм, санъат, адабиёт, истеҳсолот ва дигар соҳаҳои фаъолияти давлатӣ ва ҷамъиятӣ таҷрибаи калони амалӣ ва хизматҳои махсус доранд, таъин карда мешаванд.

Депутати Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ва инчунин аъзоёни Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон метавонад шаҳрванди Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ки то рӯзи интихобот ба синну соли бисту панҷ расида бошад ва дар қаламрави Ҷумҳурии Ӯзбекистон на кам аз панҷ сол муқим истиқомат карда бошад. Талаботҳое, ки ба номзадҳо ба депутатӣ пешниҳод карда мегарданд бо қонун муайян карда мешаванд.

Як шаҳрванд наметавонад дар як вақт ҳам депутати Палатаи қонунгузорӣ ва аъзои Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ўзбекистон бошад.

Депутати Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон наметавонад дар як вақт депутати Ҷокарги Кенеси Ҷумҳурии Қароқалпоқистон, мақомотҳои намояндагии ҳокимияти давлатии вилоятҳо, ноҳияҳо, шаҳрҳо бошад. 

 

Моддаи 93.

Ба идоракунии муштараки Палатаи қонунгузорӣ ва Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекстон дохиланд: 

1. қабул кардани Сарқонуни Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ворид кардани тағйироту иловаҳо;
2. қабули қонунҳои конститутсионӣ, қонунҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ворид кардани тағйироту иловаҳо ба онҳо;
3. қабул кардан ва қатъ кардани шартномаҳо;
4. қабул кардани қарор ҷиҳати гузаронидани референдуми Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва таъин кардани санаи баргузор гардидани он;
5. муайян кардани равандҳои асосии сиёсати дохилӣ ва берунии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва қабул кардани барномаҳои стратегии давлатӣ;
6. муайян кардани системҳо ва ӯҳдадориҳои мақомотҳои ҳукуматҳои қонунгузорӣ, иҷрокунанда ва судии Ҷумҳурии Ӯзбекистон;
7. қабул кардан ба таркиби Ӯзбекистон субъектҳои нави давлатӣ ва тасдиқи қарорҳо дар бораи баромадани онҳо аз таркиби Ҷумҳурии Ӯзбекистон;

8)  идоракунии қонунии амалиётҳои гумрукӣ, асъорӣ ва қарзӣ;

9)  қабули Бюджети давлатии Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз рӯи пешниҳоди Кабинети Вазирони Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ворид кардан ба он тағйиротҳою иловаҳо;

10)  муайян намудани миқдори интиҳоии қарзи давлатии Ҷумҳурии Ӯзбекистон;

1.  

             12) танзими давлатии масъалаҳои сохти маъмурию ҳудудӣ, тағйироти сарҳадҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон;

             13) таъсис додан, барҳам додан, иваз кардани номҳои ноҳияҳо, шаҳрҳо, вилоятҳо ва   тағйироти ҳудудҳои онҳо;

             14)  таъсиси мукофотҳо ва унвонҳои давлатӣ;

1. ташкили Комиссияи марказии интихоботии Ҷумҳурии Ӯзбекистон;

               16) интихоб кардани Вакили Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон оиди ҳуқуқҳои инсон ва ҷонишини он;

              17) тасдиқ кардани Фармони Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҷиҳати эълон кардани ҳолати ҷангӣ ҳангоми ҳуҷум ба Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва ё ҳангоми зарурати иҷро кардани ӯҳдадориҳои шартномавӣ оид ба муҳофизати ҳамдигар аз агрессия;

              18)  тасдиқ намудани фармонҳои Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҷиҳати эълон кардани сафарбарии умумӣ ва ё қисман, ҷиҳати ворид кардан, тамдид кардан ва ё қатъ кардани амалиётҳои ҳолатҳои фавқулода;

              19) шунидани Ҳисоботи Миллии солона ҷиҳати зидди коррупсия дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон;

              20) гузаронидани тадқиқоти парлумонӣ;

               21) иҷро кардани ваколатҳои ғайра, ки дар Сарқонуни мазкур ва қонунҳо пешбинӣ карда шудаанд.

Масъалаҳое, ки ҷиҳати идораи муштараки палатаҳо, маъмулан сарваввал дар Палатаи қонунгузорӣ, пас дар Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон дида баромада мешавад.

Моддаи 94.

Ба ваколатҳои истисноии Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон тааллуқ доранд:

1. ба амал расонидани назорати иҷрои буҷаи давлатии Ҷумҳурии Ӯзбекистон;
2. баррасӣ кардани ҳисоботи Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Ӯзбекистон;
3. бо пешниҳоди Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон номзадӣ ба Сарвазирии Ҷумҳурии Ӯзбекистон баррасӣ кардан ва тасдиқ намудан;
4. гӯш кардани ҳисоботҳои Сарвазири Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҷиҳати масъалаҳои ҷории рушди иҷтимоию иқтисодии кишвар, ва инчунин аъзоёни Кабинети Вазирон ҷиҳати фаъолияти онҳо;
5.  бо пешниҳоди Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон номзадӣ ба аъзоёни Кабинети Вазирони Ҷумҳурии Ӯзбекистон дида баромадан ва тасдиқ кардан;
6. гӯш кардани маърӯзаи солонаи Кибинети Вазирони Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҷиҳати масъалаҳои муҳимтарини ҳаёти иҷтимоию иқтисодии кишвар;
7. ирсол кардани дархости парлумонӣ ба шахсони мансабдори мақомотҳои давлатӣ ва амалӣ гардонидани дигар шаклҳои назорати парлумонӣ;
8. интихоби Спикери Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва ҷонишинони ӯ, намояндагони қўмитаҳо ва ҷонишинҳои онҳо;
9. бо пешниҳоди Прокурори генералии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҳалли масъалаҳо ҷиҳати маҳрум кардани депутати Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз дахлнопазирӣ;
10. қабул кардани қарордодҳо оиди масъалаҳо вобаста бо ташкил фаъолияти худ ва тартиботи дохилии палата;
11. қабули қарорҳо оиди аз рӯи баъзе масъалаҳои ҳаёти сиёсй, иҷтимоию иқтисодӣ,  инчунин масъалаҳои сиёсати дохилӣ ва берунии давлат;
12. иҷро намудани дигар ваколатҳои пешбинишуда дар Сарқонуни мазкур ва қонунҳо.

Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон метавонад қарор ҷиҳати худбарҳамдиҳӣ дар асоси на кам аз се ду ҳиссаи овозҳои шумораи умумии депутатҳо амалӣ гардонад.

Моддаи 95.

Ба ваколатҳои истисноии Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон тааллуқ доранд:

1. бо пешниҳоди Перзиденти Ҷумҳурии Ӯзбекистон интихоби Суди конститутсионӣ, Суди олӣ, Шӯрои олии судии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, роҳбари мақомоти ҷумҳуриявӣ бар зидди коррупсия ва роҳбари мақомоти ҷумҳуриявии зидди монополия;
2. бо пешниҳоди Перзиденти Ҷумҳурии Ӯзбекистон баррасӣ ва тасдиқ намудани номзадон ба вазифаи Прокурори генералии Ӯзбекистон ва раиси Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Ӯзбекистон;
3. гузаронидани машваратҳо ҷиҳати номзадони раиси Хадамоти бехатарии давлатии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ки аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон пешниҳод карда шудаанд;
4. таъин намудан ва озод кардан аз вазифаҳои раисони намояндагиҳои дипломатӣ ва ғайраҳо Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар давлатҳои хориҷӣ ва назди ташкилотҳои байналмилалӣ, ки аз ҷониби Перзиденти Ҷумҳурии Ӯзбекистон пешниҳод карда шудаанд;
5. таъин намудан ва озод кардан аз вазифаи роҳбари идоракунии Бонки марказии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ки аз ҷониби Перзиденти Ҷумҳурии Ӯзбекистон пешниҳод карда шудааст;
6. тасдиқ кардани фармонҳои Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон оиди таҳсилот ва барҳам додани вазоратҳо ва дигар мақомотҳои ҷумҳуриявии ҳокимияти иҷрокунанда;
7. қабул кардани санадҳо дар бораи амнистия, ки аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон пешниҳод карда шудааст;
8. гӯш кардани ҳисоботҳои Прокурори генералии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, роҳбари идоракунии Бонки марказии Ҷумҳурии Ӯзбекистон;
9. гӯш кардани ҳисоботҳои роҳбарони намояндагиҳои дипломатӣ ва дигар намояндагиҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар кишварҳои хориҷӣ ва назди ташкилотҳои хориҷӣ оиди масъалаҳои фаъолиятҳои онҳо;
10. ирсол намудани дархости парлумонӣ ба шахсони мансабдорони мақомотҳои давлатӣ ва иҷро кардани дигар шаклҳои назорати парлумонӣ;
11. мусоидат намудан ба мақомотҳои намояндагии ҳокимияти давлатӣ дар маҳалҳо ҷиҳати

иҷро намудани фаъолиятҳои онҳо;

1. қатъ кардани ҳалномаҳои мақомотҳои намояндагии ҳокимияти давлатӣ дар маҳалҳо ҳангоми номувофиқ будан ба меъёрҳои қонунгузорӣ;
2. интихоб кардани Раиси Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва ҷонишинҳои ӯ, раисикунандагони қўмитаҳо ва ҷонишинҳои онҳо;
3. ҳалли масъалаҳо ҷиҳати маҳрум кардани дахлнопазирии Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар асоси пешниҳоди Прокурори генералии Ҷумҳурии Ӯзбекистон;
4. қабул кардани қарорҳо оиди масъалаҳои вобаста бо ташкили фаъолият ва тақсимоти дохилии палата;
5. қабул кардани қарордодҳо ҷиҳати ин ё он масъалаҳои ҳаёти сиёсӣ, иҷтимоию иқтисодӣ, ва инчунин оиди масъалаҳои дохилӣ ва берунии кишвар; 
6. иҷрои ваколатҳои Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон оиди қабул кардани қонунҳо, ба истиснои Конститутсия ва қонунҳои конститутсионӣ, ҳангоми барҳам додани Палатаи қонунгузорӣ;
7. амалӣ гардонидани дигар ваколатҳо, ки Сарқонуни мазкур ва қонунҳо пешбинӣ кардаанд;

Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон метавонал ҷиҳати худбарҳамдиҳӣ дар асоси на кам аз се ду ҳиссаи овозҳои шумораи умумии сенаторҳо амалӣ гардонад.

 

Моддаи 96.

Бинобар гузаштани мӯҳлати ваколатҳои худ Палатаи қонунгузорӣ ва Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон фаъолиятҳои худро то оғози кори Палатаи қонунгузорӣ ва Сенати даъвати нав идома медиҳанд.

Ҷаласаҳои нахустини Палатаи қонунгузорӣ ва Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон  аз ҷониби Комиссияи марказии интихоботӣ на дертар пас аз ду моҳи интихобот ба Палатаи қонунгузорӣ ва на дертар аз як моҳ пас аз ташаккулёбии Сенат даъват карда мешаванд.

Ҷаласаҳои Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар давраи сессия гузаронида мешаванд. Сессияхо одатан аз рӯзи якӯми кории моҳи сентябр то рӯзи охирини кории моҳи июни соли оянда гузаронда мешаванд.

Ҷаласаҳои Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҳангоми зарурат, вале на кам аз се бор дар як сол гузаронида мешаванд.

Ҷаласаҳои палатаҳои Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҳангоме, ки дар кори онҳо зиёда аз нисфи шумораи умумии ҳамаи депутатҳо ва сенаторҳо иштирок карда бошанд, салоҳиятнок мебошанд.

Ҳангоми қабули қонунҳои конститутсионӣ иштироки на кам аз се ду ҳиссаи шумораи умумии ҳамаи депутатҳо ва сенаторҳо ҳатмист.

Дар ҷаласаҳои Палатаи қонунгузорӣ ва Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ва инчунин дар маҷлисҳои мақомотҳои онҳо Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон, Сарвазир, аъзоёни Кабинети Вазирон, раисони Суди конститутсионӣ, Суди олӣ, Шӯрои олии судӣ, Прокурори генералӣ, раиси идоракунии Бонки марказӣ иштирок намоянд. Дар ҷаласаҳои Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва мақомотҳои он метавонанд Раиси Сенат, дар ҷаласаҳои Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва мақомотҳо он ­ Спикери Палатаи қонунгузорӣ иштирок намоянд.

Палатаи қонунгузорӣ ва Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар алоҳидагӣ маҷлис мегузаронанд.

Ҷаласаҳои муштараки Палатаи қонунгузорӣ ва Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҳангоми савгандёдкунӣ назди Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ҳангоми баромади Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҷиҳати масъалаҳои муҳимтарини ҳаёти иҷтимоию иқтисодӣ, сиёсати дохилию берунии давлат, баромадҳои роҳбарони кишварҳои хориҷа гузаронида мешаванд. Бо мувофиқкунии палатаҳо ҷаласаҳои муштарак оиди масъалаҳои дигар низ метавонанд баргузор гарданд.

 

Моддаи 97.

Палатаи қонунгузорӣ ва Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон оиди масъалаҳое, ки пешбурдани онҳо дахл доранд, қарорҳо қабул мекунанд.

Қарорҳои Палатаи қонунгузорӣ ва Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон бартарияти овозҳо аз шумораи умумии депутатҳои Палатаи қонунгузорӣ ва ё аъзоёни Сенат, бо истиснои ҳолатҳое, ки дар Сарқонуни мазкур пешбинӣ гардидааст, қабул карда мешаванд.

 

Моддаи 98.

Ҳуқуқи ташаббуси қонунгузорӣ ба Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон, Ҷумҳурии Қароқалпоқистон дар симои мақомоти намояндагии волои ҳокимияти давлатӣ, депутатҳои Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, Кабинети Вазирони Ҷумҳурии Ӯзбекистон мансуб мебошад. Инчунин ҳуқуқи ташаббуси қонунгузорӣ ба Суди конститутсионӣ, Суди олӣ ва Прокурори генералии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҷиҳати масъалаҳое, ки пешбарӣ бояд кард тааллуқ доранд, мансуб мебошанд. 

Ҳуқуқи ташаббуси қонунгузорӣ тавассути ворид намудани лоиҳаи қонун аз ҷониби субъекти ҳуқуқи ташаббуси қонунгузорӣ ба Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон татбиқ карда мешавад.

Шаҳрвандони Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ки дорои ҳуқуқи интихобкунӣ мебошанд бо шумораи на кам аз сад ҳазор инсон, Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, Ваколатдори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон оиди ҳуқуқҳои инсон (омбудсман), Комиссияи марказии интихоботии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҳуқуқ дорад бо ташаббуси қонунгузорӣ ба Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон  пешниҳодҳои  қонунгузориро метавонанд ворид кунанд.

            Тартиби воридкунӣ ва баррасии лоиҳаи қонун, пешниҳодҳои қонунгузорӣ бо қонун муқаррар карда мешаванд.

 

Моддаи 99.

Қонун ҳангоми қабули Палатаи қонунгузорӣ, тасдиқи Сенат, имзокунии Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон эътибори ҳуқуқӣ пайдо мекунад ва бо тартиби муқаррарнамудаи қонун дар манбаъҳои расмӣ нашр карда мешавад.

Қонуне, ки аз ҷониби Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон қабул шудааст на кам аз даҳ рӯз пас аз қабул шудани он ба Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ирсол гардад.

Қонун аз тарафи Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар давоми шаст рӯз баррасӣ карда мешавад ва дар ҳолати тасдиқияти он на кам аз даҳ рӯз ба Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон барои имзокунӣ ва интишор фиристода мешавад.  

Дар ҳолате, ки агар Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар давоми шаст рӯз қарори тасдиқ кардан ва ё рад кардани қонунро қабул накунад, он гоҳ аз ҷониби Палатаи қонунгузорӣ ба Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон барои имзокунӣ ва интишор фиристода мешавад. 

Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар давоми шаст рӯз қонунро имзо мекунад ва интишор менамояд.

Агар баъди аз нав дида баромадани қонун, ки аз ҷониби Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон рад карда шудааст, Палатаи қонунгузорӣ аз се ду ҳиссаи шумораи умумии депутатҳо қонунро боз тасдиқ кунанд, он гоҳ он аз тарафи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон қабулшуда ҳисобида мешавад ва барои имзокунӣ ва интишор ба Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон ирсол мегардад.

Ҷиҳати қонуни аз ҷониби Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон рад гардида Палатаи қонунгузорӣ ва Сенат дар  асоси баробарҳуқуқӣ аз шумораи депутатҳои Палатаи қонунгузорӣ ва аъзоёни Сенат комиссияи созиш барои бартараф кардани ихтилофотҳои бамиёномадаро метавонанд ташкил кунанд. Ҳангоми қабул гардидани пешниҳодҳои комиссияи созиш аз ҷониби палатаҳо, қонун дар тартиби оддӣ баррасӣ карда мешавад.

Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҳуқуқ дорад, ки қонунро бо эътирозҳо ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон баргардонад.  Дар сурати тасдиқи қонун дар таҳрири қаблан қабулшуда бо аксарияти на камтар аз се ду ҳиссаи шумораи умумии мувофиқи депутатҳои Палатаи қонунгузорӣ ва аъзоёни Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, он гоҳ  боиси имзокунӣ ва интишор қонун аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар давоми чордаҳ рӯз мешавад.

Интишори қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрию ҳуқуқӣ шарти ҳатмии татбиқи онҳо мебошанд.

 

Моддаи 100.

Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз аъзоёни худ Спикери Палатаи қонунгузорӣ ва ҷонишинҳои ӯро интихоб мекунад.

Спикери Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва ҷонишинҳои ӯ бо аксарияти овозҳои шумораи умумии депутатҳо бо овоздиҳии пинҳонӣ ба мӯҳлати ваколатҳои Палатаи қонунгузорӣ интихоб мегарданд.

Як шахс наметавонад пайдарҳам зиёда аз ду мӯҳлат ба вазифаи Спикери Палатаи қонунгузории  Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон бошад.

Спикери Палатаи қонунгузории  Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва ҷонишинҳои ӯ дар асоси қарори Палатаи қонунгузорӣ, ки дар натиҷаи овоздиҳии пинҳонӣ аз се ду ҳиссаи овозҳои депутатҳои Палата қабул карда шудааст,  метавонанд бозхоста шаванд.

Спикери Палатаи қонунгузории  Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон:

1. ҷаласаҳои Палатаи қонунгузориро барпо мекунад, дар онҳо иштирок менамояд;
2. ба омода кардани масъалаҳое, ки ба муҳокимаи Палатаи қонунгузорӣ гузошта шудаанд, роҳбарии умумиро иҷро менамояд;
3. фаъолияти қӯмитаҳо ва комиссияҳои Палатаи қонунгузориро ҳамоҳанг месозад;
4. назорати иҷрои қонунҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистонро ва қарордодҳои Палатаи қонунгузориро ташкил мекунад;
5. корҳои ҷиҳати алоқаҳои байнипарлумонӣ ва фаъолияти гурӯҳҳои Палатаи қонунгузорӣ, ки байни бо корҳои ташкилотҳои байналмилалии парлумонӣ вобаста мебошанд, роҳбарӣ мекунад;
6. Палатаи қонунгузориро дар алоқаҳои муносибатҳои мутақобила бо Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, дигар мақомотҳои давлатӣ, кишварҳои хориҷа, ташкилотҳои байналмилалӣ ва ғайраҳо муаррифӣ мекунад;
7. қарордодҳои Палатаи қонунгузориро имзо мекунад;
8. дигар ваколатҳое, ки бо Сарқонуни мазкур ва санадҳои қонунгузорӣ пешбинӣ карда шудаанд иҷро менамояд.

Спикери Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон фармонҳо мебарорад.

 

Моддаи 101.

Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз таркиби худ Раиси Сенат ва ҷонишинҳои ӯро интихоб мекунад. Раиси Сенат бо пешниҳоди Президенти Ҷумҳурии Ӯбекистон интихоб мегардад.

Яке аз ҷонишини Раиси Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон бояд намоянда аз Ҷумҳурии Қароқалпоқистон бошад.

Раиси Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва ҷонишинҳои ӯ бо бартарияти аз овозҳои умумии сенаторҳо бо овоздиҳии пинҳонӣ ба мӯҳлати ваколатҳои Сенат интихоб карда мешаванд.

Як шахс наметавонад зиёда аз ду мӯҳлати пайдарҳам Раиси Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон бошад.

            Раиси Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва ҷонишинҳои ӯ бо бартарияти аз се ду ҳиссаи шумораи умумии сенаторон бо овоздиҳии пинҳонӣ қабулнамудаи Сенат бо қарори пеш аз мӯҳлат бозхостан мумкин мебошад.

Раиси Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон:

1. ҷаласаҳои Сенатро барпо мекунад, дар онҳо роҳбарӣ менамояд;
2. ба омода кардани масъалаҳое, ки ба муҳокимаи Сенат гузошта шудаанд, роҳбарии умумиро иҷро менамояд;
3. фаъолияти қӯмитаҳо ва комиссияҳои Сенатро ҳамоҳанг месозад;
4. назорати иҷрои қонунҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистонро ва қарордодҳои Сенатро барпо мекунад;
5. иҷрои корҳои ҷиҳати алоқаҳои байнипарлумонӣ ва фаъолияти гурӯҳҳои Сенатро, ки байни бо корҳои ташкилотҳои байналмилалии парлумонӣ вобаста мебошанд, роҳбарӣ мекунад;
6. Сенатро дар алоқаҳои муносибатҳои мутақобила бо Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, дигар мақомотҳои давлатӣ, кишварҳои хориҷа, ташкилотҳои байналмилалӣ ва ғайраҳо муаррифӣ мекунад;
7. қарордодҳои Сенатро имзо мекунад;
8. дигар ваколатҳое, ки бо Сарқонуни мазкур ва санадҳои қонунгузорӣ пешбинӣ карда шудаанд иҷро менамояд.

Раиси Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон фармонҳо мебарорад.

 

Моддаи 102.

Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ба мӯҳлати ваколатҳои худ аз шумораи депутатҳои Палатаи қонунгузорӣ қӯмитаҳоро барои пешбурдани корҳои лоиҳаҳои қонунӣ, баррасии қаблӣ ва омодасозии масъалаҳое, ки ба Палатаи қонунгузорӣ ворид мегарданд, назорати иҷрои қонунҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва қарорҳое, ки аз ҷониби Палатаи қонунгузорӣ қабул карда мешаванд, интихоб мекунад.

Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар мӯҳлати ваколатҳои худ аз шумораи сенаторҳо қӯмитаҳо барои баррасии қаблӣ ва омодасозии масъалаҳое, ки ба Сенат ворид карда мешаванд, назорати иҷрои қонунҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва қарорҳое, ки ба Сенат қабул карда мешаванд, интихоб мекунад.

Палатаи қонунгузорӣ ва Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар ҳолати зарурӣ барои иҷрои масъалаҳои мушаххас комиссияҳоро аз шумораи депутатҳо ва сенаторҳо барпо мекунанд

Моддаи 103.

Бо мақсади омӯхтани далелҳо ва ҳодисаҳое, ки ба ҳуқуқ ва озодиҳои инсон таҳдид мекунанд, ба манфиатҳои ҷамъияту давлат,  ба асосҳои бехатарӣ, рушди устувори кишвар метавонанд таъсири манфӣ расонанд, бо созиши мутақобилаи Палатаи қонунгузорӣ ва Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон метавонанд тафтишоти парлумонӣ гузаронанд.

Барои баргузор гардидани тафтишоти парлумонӣ дар ибтидои баробарҳуқуқӣ аз шумораи Палатаи қонунгузорӣ ва аъзоёни Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон комиссияи махсус ташкил карда мешавад, ки фаъолияти худро мувофиқи қонун иҷро хоҳад кард.

 

Моддаи 104.

Ба депутатҳои Палатаи қонунгузорӣ ва аъзоёни Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон вобаста бо фаъолияти депутатӣ ва  ё сенаторӣ хароҷотҳо мувофиқи тартиби муқарраршуда ҷуброн карда мешаванд.

Депутатҳои Палатаи қонунгузорӣ ва аъзоёни Сенат, ки дар Сенат дар асосӣ доимӣ кор мекунанд, дар давраи ваколатҳои худ наметавонанд бо дигар фаъолиятҳои музднок машғул шаванд, ба ғайр аз илмӣ, эҷодӣ ва педагогӣ.

Депутати Палатаи қонунгузорӣ ва аъзои Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз ҳуқуқи дахлнопазирӣ истифода мебаранд. Онҳоро бидуни ризояти мувофиқи Палатаи қонунгузорӣ ва ё Сенат ба ҷавобгарии ҷиноятӣ кашидан, ҳабс кардан, ба боздоштан ва ё ба ҷазои маъмурӣ кашидан, ки аз тарафи тартиботи судӣ таъин карда шудааст, мумкин нест.

 

Боби XIX. Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон

Моддаи 105.

Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон сарвари давлат буда, фаъолият ва ҳамкории мақомотҳои ҳокимияти давлатиро таъмин мекунад.

 

Моддаи 106.

Шаҳрванди Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ки синну соли ӯ на кам аз сию панҷ бошад, забони давлатиро озодона донад, бевосита қабл аз интихобот дар қаламрави кишвар на кам аз 10 сол муқим истиқомат карда бошад, метавонад ба номзадии Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон пешниҳод кунад. Як шахс пайдарҳам зиёда аз ду мӯҳлат наметавонад Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон бошад.

 Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз ҷониби шаҳрвандони Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар асоси ҳуқуқи интихоботии умумӣ, баробар ва мустақим дар овоздиҳии пинҳонӣ ба муддати ҳафт сол интихоб карда мешавад. Тартиботи интихоботи Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон бо қонун муқаррар карда мешавад.

 

Моддаи 107.

Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар давраи иҷрои ӯҳдадориҳои худ наметавонад дигар вазифаи музднок ишғол намояд, депутати мақомоти намояндагӣ бошад, бо фаъолияти соҳибкорӣ машғул шавад.

Шахсияти Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон дахлнопазир буда, бо қонун ҳифз карда мешавад.

 

Статья 108.

Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз лаҳзаи савгандёдкунӣ дар ҷаласаи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон бо матни зерин ба ваколатҳояш шурӯъ кардашуда ҳисобида мешавад:

“Бо тантана савганд ёд мекунам, ки ба халқи Ӯзбекистон содиқона хизмат мекунам, ба Сарқонун ва қонунҳои ҷумҳурӣ қатъиян риоя мекунам, ҳуқуқ ва озодиҳои шаҳрвандонро таъмин менамоям,  вазифаҳоеро, ки ба зиммаи Президенти Ҷумхурии Ӯзбекистон гузошта шудаанд, софдилона ба ҷо меоварам”.

 

Моддаи 109.

Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон:

1. ҳамчун кафили риояи ҳуқуқу озодиҳои шаҳрвандон, Сарқонуну қонунҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон, соҳибихтиёрӣ, бехатарӣ ва тақсимнопазирии ҳудудии Ҷумҳурии Ӯзбекистон баромад мекунад;
2. Ҷумҳурии Ӯзбекистонро дар дохили кишвар ва дар муносибатҳои байналмилалӣ намояндагӣ менамояд;
3. музокиротҳо мегузаронад ва шартномаву созишномаҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистонро имзо мекунад, риояи шартномаҳо, созишномаҳо ва ӯҳдадориҳои ба зиммагирифтаи ҷумҳуриро таъмин менамояд;
4. аз намояндагиҳои дипломатӣ ва дигар намояндагиҳо эътиборнома ва номаҳои бозхостии аккредитатсияшудаҳоро қабул мекунад;
5. ба Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон барои таъин намудани ба вазифаҳои роҳбарони дипломатӣ ва дигар намояндагони Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар кишварҳои хориҷӣ ва дар назди ташкилотҳои байналмилалӣ номзадҳоро пешниҳод мекунад;
6. дорои ҳуқуқи муроҷиат ба мардум ва Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҷиҳати масъалаҳои муҳимтарини сиёсати дохилӣ ва берунии давлат мебошад;
7. вазорату дигар мақомотҳои ҳокимияти ҷумҳуриявиро барпо мекунад ва барҳам медиҳад, ки минбаъд ҷиҳати масъалаҳои мазкур фармонҳоро барои тасдиқият ба Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон пешниҳод менамояд;
8. барои интихоб ба вазифаи Раиси Сенат номзадро ба Сенати Ҷумҳурии Ӯзбекистон пешниҳод мекунад;
9. бо ризояти Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон Сарвазири Ҷумҳурии Ӯзбекистон, аъзоёни Кабинети Вазирони Ҷумҳурии Ӯзбекистонро таъин мекунад ва онҳоро аз вазифаҳои ишғолнамудаашон озод мекунад;
10. роҳбарони қӯмитаҳо, агентиҳо ва дигар мақомотҳои ҷумҳуриявии давлатиро мувофиқи қонунгузорӣ таъин ва озод менамояд;
11. бо ризояти Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ба вазифаи Прокурори генералии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, Раиси Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Ӯзбекистонро таъин ва озод мекунад;
12. раиси Хадамоти бехатарии давлатии Ҷумҳурии Ӯзбекистонро пас аз машваратҳо бо Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон таъин ва озод менамояд;
13. Ба Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон номзадҳоро барои таркиби Суди конститутсионии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, Суди олии ҷумҳурии Ӯзбекистон, Шӯърои олии судии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ва инчунин ба вазифаи роҳбари Идораи Бонки марказии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, раиси мақомоти зидди коррупсия ва роҳбари мақомоти ҷумҳуриявии зидди монополия пешниҳод менамояд;
14. бо пешниҳоди Шӯърои олии судии Ҷумҳурии Ӯзбекистон раисон суди ноҳияҳоро ва шаҳри Тошкент ва ҷонишинҳои онҳоро, раиси Суди ҳарбии Ҷумҳурии Ӯзбекистонро таъин ва озод мекунад;
15. ҳокимҳои вилоятҳо ва шаҳри Тошкентро таъин ва озод мекунад. Агар дар ҳолати аз ҷониби ҳокимҳо вайрон кардани Конститутсия, қонунҳо ва ё амалҳое, ки шаъну шарафи ҳокимро бадном мекунанд мушоҳида карда шавад, он гоҳ  Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҳуқуқ дорад, ки  бо қарори худ ҳокимҳои вилоятҳоро ва шаҳрҳоро аз лавозимҳояшон озод намояд,
16. санадҳои мақомотҳои ҷумҳуриявии ҳокимияти иҷрокунанда ва ё ҳокимҳоро метавонад боздорад, қатъ кунад; ҷаласаҳои Кабинети Вазирони Ҷумҳурии Ӯзбекистонро ҳуқуқ дорад раисӣ намояд;
17. қонунҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистонро имзо ва интишор мекунад; дорои ҳуқуқи баргардонидани қонун бо эътирозҳои худ ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон барои муҳокимаи дубора ва овоздиҳӣ мебошад;
18. дар ҳолати ҳуҷум ба Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва ё дар ҳолати зарурияти иҷрои ҳолатҳои шартномавӣ аз рӯи иҷрои ӯҳдадориҳои шартномавӣ оид ба муҳофизати ҳамдигар аз агрессия вазъияти ҷангро эълон мекунад, сафарбаркунии умумӣ ё қисманро эълон менамояд ва дар давоми се рӯз қарори қабулшударо ба тасдиқи палатаҳои Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон пешниҳод менамояд.

               19) Дар ҳолатҳои истисноӣ (таҳдиди воқеии берунӣ, бетартибии оммавӣ, фатҳои калон, офатҳои табиӣ, эпидемияҳо) ба манфиати таъмин кардани бехатарии шаҳрвандон дар тамоми ҳудуд ва ё дар баъзе ҳудудҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон вазъияти фавқулодда эълон мекунад ва дар давоми се шабона рӯз қарори худро барои тасдиқ кардан ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон пешниҳод мекунад. Шартҳо ва тартиби ҷорӣ намудани вазъияти фавқулодаро бо қонун муқаррар карда мешавад;

              20) сарфармондеҳи олии қувваҳои мусаллаҳи Ҷумҳурии Ӯзбекистон мебошад, фармондеҳи олии Қувваҳои Мусаллаҳро таъин ва озод мекунад, рутбаҳои олии ҳарбӣ медиҳад;

             21) бо орденҳо, медалҳо ва ифтихорномаҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон, унвонҳои тахассусӣ ва     ифтихории Ҷумҳурии Ӯзбекистон сарфароз мегардонад; 

           22) масъалаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва пешниҳоди паноҳгоҳи сиёсиро ҳал мекунад; 

             23) ба Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон пешниҳод ҷиҳати қабули санадҳо оиди амнистия ворид мекунад ва ба шахсоне, ки судҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистоно маҳкум кардаанд, авф мекунад;

            24) Шӯрои бехатарӣ назди Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистонро барпо мекунад ва роҳбари менамояд, Маъмурияти Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистонро, ва инчунин мақомоти машваратию ҷаласавӣ ва  дигар мақомотҳо назди Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон бо мақсади иҷрои татбиқи ваколатҳои худ  тартиб медиҳад;

             25) ваколатҳои дигарро, ки  бо Сарқонуни мазкур ва қонунҳо пешбинӣ карда шудаанд, амалӣ менамояд.

Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҳуқуқи супуридани иҷрои ваколатҳои худро ба мақомотҳои давлатӣ ва ё шахсони мансабдор бисупорад. 

Моддаи 110.

Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар асоси ва бо мақсади Сарқонун ва қонунҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон фармонҳо, қарордодҳо ва дастурҳо, ки қувваи иҷрои ҳатмӣ дар тамоми қаламрави ҷумҳурӣ дорост, медиҳад.

 

Моддаи 111.

Дар ҳолати ба миён омадани баҳсҳои рафънопазир байни Палатаи қонунгузорӣ ва Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ки фаъолияти мӯътадили онҳоро зери хавф мегузоранд, ё чанд маротиба қарорҳои қабул кардашуда аз ҷониби онҳо бар хилофи Сарқонуни Ҷумҳурии Ӯзбекистон мебошанд, ва инчунин ба миён омадани байни Палатаи қонунгузорӣ ва Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон баҳсҳои рафънопазир, ки фаъолияти мӯътадили Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистонро зери хатар мегузоранд, он гоҳ Палатаи қонунгузорӣ, Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон бо қарори Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ки бо мувофиқи тасдиқияти Суди конститутсионии Ҷумҳурии Ӯзбекистон барҳам дода мешавад.

Дар ҳолати барҳамдиҳии Палатаи қонунгузорӣ, Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон интихоботи нав дар давоми се моҳ гузаронида мешавад.

Палатаи қонунгузорӣ ва Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар ҳолати фавқулода барҳам дода намешаванд.

 

Моддаи 112.

Агар иҷрои вазифаҳои худ аз тарафи Президенти амалкунандаи Ҷумҳурии Ӯзбекистон имконнопазир бошад, он гоҳ вазифа ва ваколатҳои ӯ муваққатан ба зиммаи Раиси Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон вогузор карда шуда, дар давоми се моҳ тибқи қонун пурра интихоботи Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон гузаронида мешавад.

Моддаи 113.

Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон,  ки баъди ба охир расидани мӯҳлати ваколаташ ба истеъфо мебарояд, дар вазифаи якумраи аъзои Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон фаъолият мекунад.

Боби ХХ. Кабинети Вазирони Ҷумҳурии Ӯзбекистон

Моддаи 114.

Кабинети Вазирони Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҳокимияти иҷрокунандаро амалӣ мекунад. Кабинети Вазирони Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз Сарвазири Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ҷонишинҳои ӯ ва вазирҳо иборат мебошад. Ба таркиби Кабинети Вазирон  аз рӯи ваколатҳояш сарвари ҳукумати Ҷумҳурии Қароқалпоқистон дохил мебошад.

Кабинети Вазирон фаъолияти худро дар доираи самтҳои асосии фаъолияти ҳокимияти иҷроия, ки Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон муайян мекунад, амалӣ менамояд.

 

Моддаи 115.

Кабинет Министров Республики Узбекистан:

1. барои татбиқи сиёсати самарабахши иқтисодӣ, иҷтимоӣ, андоз ва буҷа, таҳия ва татбиқи барномаҳои рушди илм, фарҳанг, маориф, тандурустӣ ва дигар соҳаҳои иқтисодиёт ва соҳаи иҷтимоӣ масъул мебошад;
2. ҷиҳати таъминоти рушди устувори иқтисодӣ, суботи макроиқтисодӣ, кам кардани камбизоатӣ, барпо кардани шароитҳои шоиста барои аҳолӣ, таъминоти амнияти озуқаворӣ, фароҳам овардани фазои мусоиди сармоягузорӣ, рушди ва устувори ҳамаҷонибаи ҳудудҳо чораҳо меандешад;
3. фаъолияти самараноки системаи ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ, инчунин маъюбонро таъмин менамояд;
4. татбиқи сиёсати ягонаи давлатиро дар соҳаи ҳифзи муҳити зист, нигоҳдории сарватҳои табиӣ ва гуногуниҳои биологӣ, мубориза бо тағирёбии иқлим, эпидемияҳо, пандемияҳо, сабук кардани оқибатҳои онҳоро таъмин менамояд;
5. татбиқи сиёсати давлатии ҷавононро таъмин менамояд, ҷиҳати дастгирӣ, мустаҳкам ва ҳифзи оила, нигоҳ доштани арзишҳои анъанавии оилавиро таъмин мекунад;
6. ҷиҳати дастгирии муассисаҳои ҷамъиятҳои шаҳрвандӣ чораҳо меандешад, иштироки онҳоро дар коркард ва татбиқи барномаҳои рушди иҷтимоию иқтисодӣ ва шарикии иҷтимоӣ таъмин менамояд;
7. чорабиниҳо ҷиҳати ҳифзи ҳуқуқҳои иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва дигар ҳуқуқҳо ва манфиатҳои қонунии шаҳрвандонро иҷро мекунад; 
8. иҷрои Сарқонун ва қонунҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистонро, қарорҳои палатаҳои Маҷлиси Олиро, фармонҳоро, фармоишҳо ва дастурҳои Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистонро таъмин мекунад;
9. фаъолиятҳои мақомотҳои ҳокимияти иҷроияро ҳамоҳанг месозад ва танзим мекунад, фаъолияти онҳоро бо тартиби муқаррарнамудаи қонун назорат мекунад;
10. оиди таъмини ошкорбаёнӣ ва шаффофият, қонуният ва самарабахшӣ дар фаъолияти мақомотҳои ҳокимияти иҷроия, мубориза бар зидди коррупсия дар фаъолияти худ, баланд бардоштани сифат ва дастрасии хизматрасониҳои давлатӣ чораҳо меандешад;
11. ба Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҳисоботҳои солона ҷиҳати масъалаҳои муҳимтарини ҳаёти иҷтимоию иқтисодии кишвар пешниҳод мекунад;
12. дигар ваколатҳое, ки бо Сарқонуни мазкур ва қонунҳо пешбинӣ карда шудаанд иҷро менамояд.

Моддаи 116.

Кабинети Вазирон дар чорчӯбаи меъёрҳои конститутсионӣ ва мувофиқи қонунгузорӣ қарородҳо ва дастурҳо, ки иҷроиши онҳо аз ҷониби тамоми мақомотҳо, идораҳо, муассисаҳо, ташкилотҳо, шахсони мансабдор ва шаҳрвандон  дар тамоми қаламрави Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҳатмӣ мебошанд, мебарорад.

Кабинети Вазирон дар фаъолияти худ назди Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон масъул аст.

Кабинети Вазирони амалкунанда назди Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон навинтихобшуда ваколатҳои худро аз сар соқит менамояд, вале мувофиқи қарори Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон фаъолияти худро то замони барпо гардидани таркиби нави Кабинети Вазирон идома медиҳад.

 

Моддаи 117.

Сарвазири Ҷумҳурии Ӯзбекистон:

1. фаъолияти Кабинети Вазиронро ташкил ва роҳбарӣ мекунад, барои самарабахш будани фаъолияти он шахсан ҷавобгар аст;
2. дар ҷаласаҳои Кабинети Вазирон раисӣ мекунад, қарорҳои онҳоро имзо мекунад;
3. Кабинети Вазирони Ҷумҳурии Ўзбекистонро дар муносибатҳои байналмилалӣ намояндагӣ мекунад;
4. дигар фаъолиятҳое, ки бо қонунҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон пешбинӣ карда шудаанд, иҷро мекунад.

Моддаи 118.

Номзади Сарвазири Ҷумҳурии Ӯзбекистон барои баррасӣ ва тасдиқ кардан аз ҷониби Палатаи қонунгузорӣ бо Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон пас аз гузаронидани машваратҳо бо ҳамаи фраксияҳои ҳизбҳои сиёсӣ дар давоми як моҳ пас аз интихоб гардидани шахсони мансабдор ва то замоне барпо гардидани мақомотҳои палатаҳои Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ё ин, ки дар давоми як моҳ пас аз озод кардан аз лавозим ва ё истеъфои Сарвазире, ки дар таркиби Кабинети Вазирони амалкунанда аст, пешниҳод карда мешавад.

Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон номзади Сарвазири Ҷумҳурии Ӯзбекистонро, ки аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон  пешниҳод карда шудааст, дар давоми даҳ рӯз аз рӯзи пешниҳод баррасӣ менамояд.

Номзади Сарвазир ҳангоми баррасии номзадии ӯ дар Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон барномаи фаъолиятҳои Кабинети Вазиронро ҷиҳати истиқболи ба муддати кӯтоҳ ва дароз пешниҳод мекунад.

Номзадии Сарвазир дар он ҳолат тасдиқ карда мешавад, агар барои ӯ зиёда аз нисфи овозҳо аз шумораи умумии депутатҳои Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон овоз дода шуда бошанд.

Дар ҳолати се бор рад гардидани номзадҳои ба вазифаи Сарвазир пешниҳодшуда Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон Сарвазирро таъин мекунад ва ҳуқуқ дорад Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистонро барҳам диҳад.

Аъзоёни Кабинети Вазирони Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва лавозими худ аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон пас аз тасдиқи номзадҳои онҳо бо Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон таъин карда мешаванд.

Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҳуқуқ дорад, ки Сарвазирро, таркиби амалкунанда ва ё аъзои Кабинети Вазирони Ҷумҳурии Ӯзбекистонро аз вазифаашон озод кунад.

Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон дорои ҳуқуқи гӯш кардани ҳисоботи аъзои Кабинети Вазирони Ҷумҳурии Ӯзбекистонро ҷиҳати масъалаҳои фаъолияти ӯ мебошад. Аз рӯи натиҷаҳои гӯш кардани ҳисоботи аъзои Кабинети Вазирон Палатаи қонунгузорӣ ҳуқуқи барои баррасӣ намудани истеъфои ӯ ба Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон пешниҳод кунанд.

Аъзоёни Кабинети Вазирони Ҷумҳурии Ӯзбекистон ӯҳдадоранд, ки ба дархостҳои парлумонӣ ва дархостҳои депутатҳои Палатаи қонунгузорӣ, аъзои Сенат бо тартиби муқарраркардаи қонун ҷавоб гардонанд.

Тартиби таъсис додани фаъолият ва салоҳияти Кабинети Вазирон бо қонун муқаррар карда мешаванд.

Моддаи 119.

Дар ҳолати ба миён омадани баҳсҳои доимӣ байни Сарвазири Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон таҳти пешниҳоди расмие, ки ба номи Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз ҷониби депутатҳои Палатаи қонунгузорӣ аз се ду ҳиссаи шумораи умумии онҳо оиди масъалаи изҳори вотум нисбат ба Сарвазир ба муҳокимаи Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон  гузошта мешавад.

Вотуми нобоварӣ ба Сарвазир он гоҳ тасдиқ гардида ба ҳисоб меравад, агар на кам аз се ду ҳиссаи овозҳо аз шумораи умумии депутатҳои Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон овоз диҳанд. Дар ин ҳолат Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон қарор дар бораи аз вазифа озод кардани Сарвазирро қабул мекунад. Ҳамзамон тамоми таркиби Кабинети Вазирони Ҷумҳурии Ӯзбекистон бо Сарвазир ба истеъфо мераванд.

Боби XXI. Асосҳои ҳокимияти давлатӣ дар маҳалҳо.

Мақомотҳои худидоракунии шаҳрвандон

 

Моддаи 120.

Мақомотҳоии намояндагии ҳокимияти давлатӣ дар вилоятҳо, ноҳияҳо ва шаҳрҳо (ба истиснои шаҳрҳои тобеи вилоят) Кенгашҳои депутатҳои халқ мебошанд.

 Кенгашҳои депутатҳои халқро раис, ки мувофиқи қонун аз шумораи депутатҳои хеш интихобшуда идора мекунад.

Шахсе, ки вазифаи ҳокими вилоятро ишғол кардааст наметавонад дар баробари ин лавозими раиси Кенгашҳои депутатҳои халқро ишғол кунад.

Мӯҳлати ваколатҳои Кенгашҳои депутатҳои халқ ­ панҷ сол аст. Як шахс наметавонад ба ҳайси раиси Кенгашҳои депутатҳои халқ ҳамон вилоят, ноҳия, шаҳр зиёда аз ду мӯҳлат пайдарҳам интихоб гардад.

Тартиби интихоботи депутатҳои Кенгашҳои депутатҳои халқ ва таъсиси фаъолиятҳои Кенгашҳои депутатҳои халқ тибқи қонун муқаррар карда мешавад.

Интихоботи дар Кенгашҳои депутатҳои халқ дар воҳидҳои маъмурию ҳудудии навтаъсис ба мӯҳлати на бештар аз давраи боқимондаи то интихоботи навбатии умумӣ дар Кенгашҳои депутатҳои халқ  гузаронида мешавад.

Моддаи 121.

Дар ҳудуди мувофиқ ҳокимияти иҷроияро ҳокими вилоят, ноҳия ва шаҳр роҳбарӣ менамояд.

Мӯҳлати ваколатҳои ҳокимҳо ­ панҷ сол аст. Як шахс наметавонад ба ҳайси ҳокими ҳамон вилоят, ноҳия, шаҳр зиёда аз ду мӯҳлат пайдарҳам интихоб гардад.

Тартиби фаъолияти ҳокимҳо тибқи қонун муқаррар карда мешавад.

Моддаи 122.

Ба ваколатҳои Кенгашҳои депутатҳои халқ тааллуқ доранд:

1. баррасӣ ва қабули буҷаи маҳаллӣ,  амалӣ гардонидани назорати иҷрои онҳо;
2. тасдиқи барномаҳои рушди иҷтимоию иқтисодии ҳудудҳо ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ;
3. таъини ҳоким дар лавозим, гӯш кардани ҳисоботҳо ҷиҳати фаъолияти ӯ;
4. иҷрои ваколатҳои ғайра, ки бо Сарқонуни мазкур ва қонунҳо пешбинӣ карда шудаанд.

Моддаи 123.

Ба ваколатҳои ҳокими вилоят, ноҳия ва шаҳр тааллуқ доранд:

1. иҷрои Сарқонун ва қонунҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон, қарорҳои палатаҳои Маҷлиси Олӣ, фармонҳо, қарорҳо ва қарордодҳои Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон, қарорҳои Кабинети Вазирон, ҳокимҳои боло ва Кенгашҳои депутатҳои халқии мувофиқ;
2. татбиқи чораҳое, ки ба таъминоти  рушди иқтисодӣ, иҷтимоӣ, фарҳангӣ ва экологии ҳудудҳо;
3. ташкил ва иҷрои буҷаи маҳаллӣ;
4. иҷрои ваколатҳои ғайра, ки бо Конститутсияи мазкур ва қонунҳо пешбинӣ карда шудаанд.

Моддаи 124.

Ҳокими вилоят ва шаҳри Тошкент аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон мувофиқи қонун таъин ва озод карда мешавад.

Ҳокимҳои ноҳияҳо ва шаҳрҳо аз ҷониби ҳокими вилоят, ҳокими шаҳри Тошкент таъин ва озод карда мешаванд, ва аз тарафи Кенгаши депутатҳои халқӣ тасдиқ карда мешаванд.

Ҳокимҳои шаҳрҳои тобеи ноҳия аз тарафи ҳокими ноҳия таъин ва озод гардида, ва аз тарафи   Кенгаши депутатҳои халқии ноҳия тасдиқ карда мешаванд.

 

Моддаи 125.

Ҳокими вилоят, ноҳия ва шаҳр ваколатҳои худро дар асоси яккасардорӣ иҷро мекунад ва барои қарорҳо ва фаъолиятҳои мақомотҳое, ки ба онҳо роҳбарӣ мекунад, шахсан ҷавобгар мебошад.

Ҳокими вилоят, ноҳия ва шаҳр ба Кенгаши депутатҳои халқӣ мувофиқ ҳисоботҳои оиди масъалаҳои муҳимтарин ва воқеъии рушди иҷтимоию иқтисодии вилоят, ноҳия, шаҳр пешниҳод мекунад ва аз рӯи онҳо Кенгаши депутатҳои халқӣ қарорҳои мувофиқ қабул карда мешаванд.

 

Моддаи 126.

Кенгаши депутатҳои халқӣ ва ҳоким дар доираи ваколатҳои худ қарорҳое қабул мекунанд, ки барои ҳамаи ташкилотҳо, инчунин шахсони мансабдор ва шаҳрвандони ҳудуди дахлдор хатмӣ мебошанд.

Моддаи 127.

Мақомоти худидоракунӣ ҷамъомадҳои шаҳрвандон дар шаҳракҳо, деҳаҳо ва авулҳо, инчунин дар маҳаллаҳои шаҳрҳо, шаҳракҳо, деҳаҳо ва авулҳо мебошанд, ки раисро интихоб мекунанд.

Мақомотҳои худидоракунии шаҳрвандон ба тартиби мақомотҳои ҳокимияти давлатӣ дохил намешаванд ва мувофиқи қонун ҳуқуқ доранд, ки масъалаҳои дорои аҳамияти маҳаллиро дар асоси манфиатҳои шаҳрвандон, хусусиятҳои таърихии рушди таърихӣ, инчунин арзишҳои миллӣ, урфу одатҳои маҳаллӣ мустақилона ҳал намояд.

Давлат барои иҷрои мақомотҳои худидоракунии шаҳрвандон шароитҳои заруриро фароҳам меоварад, дар татбиқи ваколатҳо, ки бо қонун муқарраркардашуда мусоидат менамояд.

Тартиботи интихобот, ташкил кардани фаъолият ва ваколатҳои мақомотҳои худидоракунии шаҳрвандон бо қонун муайян карда мешаванд.

 

Боби ХХII. Низоми интихоботӣ

Моддаи 128.

Шаҳрвандони Ҷумҳурии Ӯзбекистон  ба мақомотҳои намояндагии ҳокимияти давлатӣ  ҳуқуқи интихоб кардан ва интихоб шуданро доро мебошанд. Ҳар як интихобкунанда доро як овоз мебошад. Ҳуқуқи овоз, баробарӣ ва озодии изҳори ирода аз тарафи қонун кафолат дода мешаванд.

Интихоботҳои Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ба Палатаи қонунгузории Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва Жокарги Кенеси Ҷумҳурии Қароқалпоқистон, ба мақомотҳои намояндагии ҳокимияти давлатии вилоятҳо, ноҳияҳо, шаҳрҳо мувофиқи ба поён расидани мӯҳлати конститутсионии ваколатҳои онҳо ­ дар рӯзи якшанбеи саввум даҳаи моҳи октябр, ба истиснои интихоботи пеш аз мӯҳлат, ки бо Сарқонуни мазкур пешбинӣ карда шудааст, гузаронида мешаванд.

Интихобот дар асоси умумхалқӣ, баробар ва ҳуқуқи мустақими интихоботӣ мутобиқи овоздиҳии пинҳонӣ гузаронида мешавад. Шаҳрвандони Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ки ба синну соли ҳаждаҳ солагӣ расидаанд ҳуқуқи интихоб карданро доранд.

Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҳуқуқи таъин кардани интихоботи пеш аз мӯҳлати Перзиденти Ҷумҳурии Ӯзбекистонро дорад.

Аъзоёни Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон бо овоздиҳии пинҳонӣ дар ҷаласаҳои мувофиқи муштараки депутатҳои Жокарги Кенеси Ҷумҳурии Қароқалпоқистон, мақомотҳои ҳокимиятҳои давлатии вилоятҳо, ноҳияҳо ва шаҳрҳо аз шумораи мазкури депутатҳо дар давоми як моҳ пас аз интихоб шудани онҳо интихоб карда мешаванд.

Шаҳрвандоне, ки аз тарафи суд корношоям дониста шудаанд, ва инчунин шахсоне, ки бо ҳукми суд дар ҷойҳои маҳрумият аз озодӣ нигоҳ дошта мешаванд, интихоб шуда наметавонанд.

Шаҳрвандоне, ки аз тарафи суд корношоям дониста шудаанд, ва инчунин шахсоне, ки бо ҳукми суд дар ҷойҳои маҳрумият аз озодӣ барои ҷиноятҳои вазнин ва махсусан вазнин танҳо мувофиқи қонун ва дар асоси қарори суд аз ҳуқуқи иштирок кардан дар интихобот маҳрум карда мешаванд. Дар дигар ҳар гуна ҳолатҳо ба маҳдудияти бевосита ё бавоситаи ҳуқуқи интихоботии шаҳрвандон роҳ дода намешавад.

Шаҳрванди Ҷумҳурии Ӯзбекистон наметавонад дар як вақт депутати зиёда аз ду мақомотҳои ҳокимияти давлатии намояндагӣ бошад.

Тартиби гузаронидани интихобот бо қонун муқаррар карда мешавад.

 

Моддаи 129.

Барои ташкил ва гузаронидани интихоботи Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон, Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, мақомотҳои ҳокимияти давлатии вилоятҳо, ноҳияҳо, шаҳрҳо, ва инчунин референдуми Ҷумҳурии Ӯзбекистон, Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон Комиссияи марказии интихоботии Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар асоси шартҳои фаъолияти он мустақилият, қонуният, коллегиалӣ, ошкорбаёнӣ ва адолат мебошанд, таъсис дода мешавад.

Комиссияи марказии интихоботии Ҷумҳурии Ӯзбекистон низоми комиссияҳои интихоботиро роҳбарӣ намуда, фаъолияти худро дар асоси доимӣ иҷро мекунад ва дар фаъолияти худ мувофиқи Сарқонун ва қонунҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон амал мекунад.

Аъзоёни Комиссияи марказии интихоботии Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз тарафи Палатаи қонунгузорӣ ва Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон бо тавсияи Жокарги Кенеси Ҷумҳурии Қароқалпоқистон, Кенгашҳои депутатҳои халқии вилоятҳо ва шаҳри Тошкент интихоб карда мешавад.

Раиси Комиссияи марказии интихоботии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ба мӯҳлати панҷ сол аз шумораи аъзоёни ӯ тибқи пешниҳоди Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар ҷаласаи комиссия интихоб карда мешавад. Як шахс наметавонад зиёда за ду мӯҳлат пайдарҳам ба ҳайси раиси Комиссияи марказии интихоботии Ҷумҳурии Ӯзбекистон интихоб гардад.

 

Боби XXIII. Ҳокимияти судӣ

Моддаи 130.

Суди одилона  дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон танҳо тавассути суд иҷро мегардад.

Ҳокимияти судӣ дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон новобаста аз ҳокимияти қонунгузорӣ ва ё иҷроия ҳизбҳои сиёсӣ, муассисаҳои ғайраи ҷамъияти шаҳрвандӣ фаъолият мекунад.

 

Моддаи 131.

Низоми судӣ ва тартиби фаъолияти судҳо дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон бо қонун муайян карда мешаванд.

Ба таъсиси судҳои фавқулода роҳ дода намешавад.

 

Моддаи 132.

Суди конститутсионии Ҷумҳурии Ӯзбекистон парвандаҳоро оид ба мутобиқати санадҳои қонунгузорӣ ва иҷроия ба Конститутсияро баррасӣ мекунад.

Суди конститутсионӣ мувофиқи пешниҳоди Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз ҷониби Сенати Маҷлиси Олии Ӯзбекистон аз байни мутахассисони соҳаҳои сиёсат ва ҳуқуқ, ки Шӯрои олии судяҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон тавсия кардааст, бо иловаи вакили Ҷумҳурии Қароқалпоқистон интихоб карда мешавад.

Судяҳои Суди конститутсионӣ ба мӯҳлати даҳ сол бидуни ҳуқуқи дубора интихоб шудан интихоб мешаванд.

Суди конститутсионии Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз ҳайати худ Раиси Суди конститутсионии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва муовини ӯро ба мӯҳлати панҷ сол интихоб мекунад.

 

Моддаи 133.

Суди конститутсионии Ҷумҳурии Ӯзбекистон:

1) мутобиқати қонунҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва қарорҳои палатаҳои Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, фармонҳо, қарорҳо ва фармонҳои Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон, қарорҳои ҳукумат, қарорҳои мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, шартномаҳои байнидавлатӣ ва дигар ӯҳдадориҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистонро ба Конститутсияи Ҷумҳурии Ӯзбекистон муайян мекунад;

2) ба Конститутсияи Ҷумҳурии Ӯзбекистон   мутобиқат кардани қонунҳои конститутсионии Ҷумҳурии Ӯзбекистон - то имзо шудани онҳо аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон, шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Ӯзбекистонро – то имзо гардидани қонунҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар бораи тасдиқ кардани (ратификатсия) онҳо  аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон муайян мекунад;

3) дар бораи ба Конститутсияи Ҷумҳурии Ӯзбекистон мувофиқ будани масъалаҳои ба раъйпурсӣ пешниҳодшуда хулоса медиҳад;

4) дар бораи ба Конститутсияи Ҷумҳурии Ӯзбекистон мутобиқат намудани Конститутсияи  Ҷумҳурии Қароқалпоқистон ва ба қонунҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон мувофиқ будани Қонунҳои Ҷумҳурии Қорақалпоқистон хулоса медиҳад;

5) меъёрҳои Конститутсия ва қонунҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистонро шарҳ медиҳад;

6) муроҷиати Суди Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистонро оид ба мутобиқати санадҳои меъёрии ҳуқуқиро, ки аз рӯи парвандаи мушаххас татбиқ карда мешаванд,  ба Конститутсияи Ҷумҳурии Ӯзбекистон баррасӣ менамояд;

7) аз рӯи ҷамъбасти амалиётҳои мурофиаи судии конституционӣ ҳар сол ба палатаҳои Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар бораи ҳолати қонунияти конститутсионӣ дар мамлакат маълумот пешниҳод менамояд;

8) дигар парвандаҳоро, ки мутобиқи Конститутсия ва қонунҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар доираи салоҳияти он мебошад, баррасӣ менамояд.

Шаҳрвандон ва шахсони ҳуқуқӣ ҳуқуқ доранд бо шикоят ба Суди конститутсионии Ҷумҳурии Ӯзбекистон оид ба риояи қонуне, ки суд нисбати онҳо татбиқ кардааст, аз рӯи парвандаи мушаххас, ки баррасиаш дар суд ба охир расидааст, шикоят намояд, дар ҳоле, ки агар ҳамаи дигар воситаҳои ҳимояи судӣ истифода шуда бе натиҷа бошанд.

Қарори Суди конститутсионӣ аз рӯзи интишори расмӣ эътибори қонунӣ пайдо мекунад.

Қарори Суди конститутсионӣ ниҳоӣ аст ва аз болои он шикоят кардан мумкин нест.

Ташкил ва тартиби фаъолияти Суди конститутсиониро қонун муайян мекунад.

 

Моддаи 134.

Суди Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон мақомоти олии ҳокимияти судӣ дар соҳаи мурофиаи шаҳрвандӣ, ҷиноятӣ, иқтисодӣ ва маъмурӣ мебошад.

Санадҳои қабулнамудаи Суди Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон қатъӣ буда, дар тамоми қаламрави Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҳатмӣ мебошанд.

Суди Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҳуқуқ дорад фаъолияти судии судҳои поёниро назорат намояд.

Раиси Суди Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва ҷонишинони  ӯ бо пешниҳоди Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз ҷониби Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ба мӯҳлати панҷ сол интихоб карда мешаванд. Як шахс наметавонад зиёда аз ду мўҳлати пайдарҳам Раис ё ҷонишини Раиси Суди Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон интихоб шавад.

 

Моддаи 135.

Шӯрои Олии Судяҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон мақоми мустақили ҷомеаи судӣ буда, ташаккули ҳокимияти судӣ ва риояи принсипи конститутсионии мустақилияти ҳокимияти судиро таъмин менамояд.

Раиси Шӯрои Олии Судяҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва ҷонишини ӯ бо пешниҳоди Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз ҷониби Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ба мӯҳлати панҷ сол интихоб карда мешаванд. Як шахс наметавонад зиёда аз ду мўҳлати пайдарҳам раис ё ҷонишини раиси Шўрои Олии судяҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон интихоб шавад.

Ташкил ва тартиби фаъолияти Шӯрои Олии Судяҳои  Ҷумҳурии Ӯзбекистонро қонун муайян мекунад.

 

Моддаи 136.

Судяҳо мустақиланд ва танҳо ба Конститутсия ва қонун итоат мекунанд. Ҳар гуна дахолат ба фаъолияти судяҳо дар амалӣ намудани адолати судӣ ғайри қобили қабул буда, мутобиқи қонун ба ҷавобгарӣ кашида мешавад. Судяҳо барои парвандаҳои мушаххас ҳисоботдиҳанда  нестанд.

Судяҳо дахлнопазиранд.

Давлат бехатарии судя ва аъзоёни оилаи ӯро таъмин менамояд.

Аз баррасии парванда дур кардани судя, қатъ ё боздоштани ваколатҳои ӯ ё ба вазифаи дигар гузаронидан танҳо бо тартиб ва асосҳои муқаррарнамудаи қонун иҷозат дода мешавад. Азнавташкил ё барҳам додани суд барои аз вазифа озод кардани судя асос шуда наметавонад.

Судяҳо наметавонанд сенатор ё вакили мақомоти намояндагии ҳокимияти давлатӣ бошанд.

Судяҳо наметавонанд узви ҳизбҳои сиёсӣ бошанд, дар ҳаракатҳои сиёсӣ иштирок кунанд ё ба дигар намудҳои фаъолияти музднок машғул шаванд, ба истиснои корҳои илмӣ, эҷодӣ ва педагогӣ.

 

Моддаи 137.

Мурофиа дар ҳамаи судҳо кушода аст. Баррасии парвандаҳо дар ҷаласаи пӯшида танҳо дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи қонун иҷозат дода мешавад.

 

Моддаи 138.

Ҳуҷҷатҳои ҳокимияти судӣ барои ҳамаи мақомоти давлатӣ ва дигар ташкилотҳо, шахсони мансабдор ва шаҳрвандон ҳатмӣ мебошанд.

 

Моддаи 139.

Мурофиаи судӣ дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон ба забонҳои ӯзбекӣ, қорақалпоқӣ ё ба забони аксарияти аҳолии ин минтақа ё тибқи қонун ба забони дигар сурат мегирад. Ба ашхоси иштироккунандаи парванда, ки забоне, ки пешбурди мурофиаро намедонанд, ҳуқуқи пурра шинос шудан бо маводи парванда, иштирок дар амалиёти судӣ тавассути тарҷумон ва ҳуқуқи дар суд бо забони модариашон сухан гуфтан кафолат дода мешавад.

 

Моддаи 140.

Маблағгузории фаъолияти судҳо танҳо аз ҳисоби Буҷети давлатии Ҷумҳурии Ӯзбекистон амалӣ карда мешавад ва бояд имконияти ба амал баровардани адолати судии пурра ва мустақилро таъмин намояд.

 

Боби XXIV. Адвокатура

 

Моддаи 141.

Адвокатура барои расонидани ёрии касбии ҳуқуқӣ ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ фаъолият мекунад.

Фаъолияти адвокатура ба принсипҳои қонуният, мустақилият ва худидоракунӣ асос меёбад.

Ташкил ва тартиби фаъолияти адвокатураро қонун муайян мекунад.

 

Моддаи 142.

Дахолат ба фаъолияти адвокат дар иҷрои вазифаҳои касбиаш роҳ дода намешавад.

Ба адвокат барои бидуни монеа ва махфӣ мулоқот ва машварат бо зерҳимояи худ шароит фароҳам оварда мешавад.

Адвокат, шаъну шараф ва фаъолияти касбии ӯ таҳти ҳифзи давлат буда, бо қонун ҳифз карда мешавад.

 

 

Боби XXV. Прокуратура

Моддаи 143.

 

Назорат аз болои иҷрои дақиқ ва якхелаи қонунҳо дар ҳудуди Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз ҷониби Прокурори генералии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва прокурорҳои тобеи ӯ амалӣ карда мешаванд.

 

Моддаи 144.

Системаи ягонаи мутамаркази мақомоти прокуратураро Прокурори генералии Ҷумҳурии Ӯзбекистон роҳбарӣ мекунад.

Прокурори Ҷумҳурии Қорақалпоқистонро мақоми олии намояндагии Ҷумҳурии Қорақалпоқистон дар мувофиқа бо Прокурори генералии Ҷумҳурии Ӯзбекистон таъин мекунад.

Прокурорҳои вилоятҳо, прокурорҳои ноҳияҳо ва шаҳрҳо аз ҷониби Прокурори генералии Ҷумҳурии Ӯзбекистон таъин карда мешаванд.

Мӯҳлати ваколати Прокурори генералии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, прокурори Ҷумҳурии Қароқалпоқистон, прокурорҳои вилоятҳо, ноҳияҳо, шаҳрҳо панҷ сол аст.

Як шахс наметавонад зиёда аз ду мўҳлат пайдарҳам вазифаи Прокурори генералии Ҷумҳурии Ӯзбекистонро ишғол намояд.

 

Моддаи 145.

Мақомоти Прокуратураи Ҷумҳурии Ӯзбекистон ваколатҳои худро новобаста аз дигар мақомоти давлатӣ, дигар ташкилотҳо, шахсони мансабдор, танҳо риояи Конститутсия ва конунҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистонро ба амал мебарорад.

Прокурорҳо дар давраи ваколаташон узвият дар ҳизбҳои сиёсӣ ва дигар иттиҳодияҳои ҷамъиятиро, ки ҳадафҳои сиёсиро доранд, бозмедорад.

Ташкил, ваколат ва тартиби фаъолияти мақомоти прокуратураро қонун муайян мекунад.

 

Моддаи 146.

Дар ҳудуди Ҷумҳурии Ӯзбекистон таъсис ва фаъолияти ташкилотҳои хусусӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва воҳидҳои онҳо, ки мустақилона вазифаҳои оперативӣ-ҷустуҷӯӣ, тафтишотӣ ва дигар вазифаҳои махсусро оид ба мубориза бар зидди ҷинояткорӣ иҷро мекунанд, манъ аст.

Дар ҳифзи қонуну тартибот, ҳуқуқу озодиҳои шаҳрвандон, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва шаҳрвандон  ба органҳои ҳифзи ҳуқуқ ёрӣ расонда метавонанд.

 

Боби XXVI. Системаи молиявӣ, пулию қарзӣ ва бонкӣ

 

Моддаи 147.

Ҷумҳурии Ӯзбекистон низоми ягонаи молиявию пулию бонкии худро дорад.

 

Моддаи 148.

Буҷети давлатии Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз буҷети ҷумҳуриявӣ, буҷети Ҷумҳурии Қорақалпоқистон ва буҷетҳои маҳаллӣ иборат аст.

Тартиби ташаккул ва иҷрои Буҷети давлатии Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар асоси принсипҳои ошкорбаёнӣ ва шаффофият амалӣ карда мешавад.

Шаҳрвандон ва институтҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ ба ташаккул ва иҷрои Буҷети давлатии Ҷумҳурии Ӯзбекистон назорати ҷамъиятиро амалӣ менамоянд.

Тартиб ва шаклҳои иштироки шаҳрвандон ва институтҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ дар иҷрои буҷети Ҷумҳурии Ӯзбекистонро қонун муқаррар мекунад.

 

Моддаи 149.

Дар ҳудуди Ҷумҳурии Ӯзбекистон низоми ягонаи андоз амал мекунад. Ҳуқуқи муқаррар намудани андозҳо ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон тааллуқ дорад.

 

Моддаи 150.

Воҳиди пулии Ҷумҳурии Ӯзбекистон сӯм мебошад.

Сӯм ягона воситаи қонунии бемаҳдуд дар тамоми қаламрави Ҷумҳурии Ӯзбекистон мебошад.

Бонки марказии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ҳуқуқи истисноии ба муомилот баровардан ва аз муомилот гирифтани пулҳои қоғазиро ҳамчун воситаи қонунии пардохт дар қаламрави Ҷумҳурии Ӯзбекистон дорад.

 

Моддаи 151.

Низоми бонкии Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз Бонки марказии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва бонкҳо иборат аст.

Бонки марказии Ҷумҳурии Ӯзбекистон сиёсати пулию қарзӣ ва қурбиро таҳия ва амалӣ менамояд.

Бонки марказии Ҷумҳурии Ӯзбекистон фаъолияти бонкҳоро танзим намуда, фаъолияти мӯътадили низоми бонкӣ ва пардохтиро дар кишвар таъмин менамояд.

Бонки марказии Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар иҷрои вазифаҳои худ мустақил аст.

Тартиби ташкили фаъолияти Бонки марказии Ҷумҳурии Ӯзбекистонро қонун муқаррар мекунад.

 

Боби XXVII. Мудофиа ва амният

 

Моддаи 152.

Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Ӯзбекистон бо мақсади ҳимояи соҳибихтиёрии давлатӣ ва тамомияти арзии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ҳаёти осоишта ва амнияти аҳолии он таъсис ёфтаанд.

Сохтор ва ташкили Қувваҳои Мусаллаҳро қонун муайян мекунад.

 

Моддаи 153.

Ҷумҳурии Ӯзбекистон Қувваҳои Мусаллаҳи худро барои таъмини амнияти он дар сатҳи зарурӣ таъмин менамояд.

 

ФАСЛИ ШАШУМ. ТАРТИБИ ТАҒЙИР ДОДАНИ  КОНСТИТУТСИЯ

Моддаи 154.

Тағйиру иловаҳо ба Конститутсияи Ҷумҳурии Ӯзбекистон бо қонуни конститутсионӣ ворид карда мешаванд, ки бо тарафдории на камтар аз се ду ҳиссаи шумораи умумии вакилони Палатаи қонунгузорӣ ва аъзоёни Сенати Маҷлиси Олии  Ҷумҳурии Ӯзбекистон ё бо роҳи раъйпурсӣ Ҷумҳурии Ӯзбекистон қабул карда мешавад. 

Муқаррароти моддаи 1 ҳамин Конститутсия ва қисми дуюми ҳамин моддаро аз нав дида баромадан мумкин нест.

Қонуни конститутсионӣ дар бораи ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Конститутсияи Ҷумҳурии Ӯзбекистон метавонад хусусиятҳои татбиқи меъёрҳои он, инчунин меъёрҳои Конститутсияро пешбинӣ намояд.

 

Моддаи 155.

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон метавонад дар давоми шаш моҳи баъди пешниҳоди дахлдор бо назардошти муҳокимаи васеъ ва ҳамаҷонибаи он дар бораи ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Конститутсия қонуни конститутсионӣ қабул намояд. Агар Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон пешниҳодро дар бораи ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Конститутсия рад намояд, он метавонад на дертар аз як сол аз сар муҳокима шавад.

 

Моддаи 2.

Қонуни конститутсионии мазкур аз рӯзи интишори расмии натиҷаҳои раъйпурсӣ аз ҷониби Комиссияи марказии интихоботии Ҷумҳурии Ӯзбекистон эътибор пайдо мекунад.

 

Моддаи 3.

Қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқие, ки то эътибор пайдо кардани Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар қаламрави Ҷумҳурии Ӯзбекистон амал мекарданд, дар ҳаҷме татбиқ карда мешаванд, ки хилофи Конститутсияи Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ки бо таҳрири ҳамин Қонуни конститутсионӣ ворид карда шудаанд, мухолиф нестанд.

 

Моддаи 4.

Меъёрҳои Конститутсияи Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ки бо Қонуни конститутсионии мазкур ворид карда шудаанд, бевосита аз лаҳзаи эътибор пайдо кардани Қонуни конститутсионии мазкур, сарфи назар аз қабул ё мавҷудияти қонунҳои дахлдор ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ амал мекунанд.

 

Моддаи 5.

Даъвати дарамали Палатаи қонунгузорӣ ва Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз замони эътибор пайдо кардани Қонуни мазкури конститутсионӣ фаъолияти худро мувофиқи ваколатҳое,  ки дар таҳрири ин Қонуни конститутсионии Коститутсияи Ӯзбекистон муайян карда шудаанд, татбиқ менамояд.

Муқаррароти қисми сеюми моддаи 92-и Конститутсияи Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ки бо ҳамин Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Ӯзбекистон тағйиру иловаҳо ворид карда шудаанд, шумораи аъзоёни интихобшавандаи (таъиншавандаи) Сенати Олий Маҷлиси Ӯзбекистонро муқаррар менамояд ва аз оғози таъсиси Сенати даъвати навбатӣ дар соли 2024 дар амал ҷорӣ карда мешавад.

 

Моддаи 6.

Вобаста ба зарурати омода намудани заминаи дахлдори меъёрии ҳуқуқӣ, таъмини муттасилӣ ва давомноки фаъолияти мақомоти намояндагӣ ва иҷроияи ҳокимияти давлатӣ дар сатҳи маҳаллӣ муқаррароти қисми сеюми моддаи 120 Конститутсияи Ҷумҳурии Ӯзбекистон бо тағйиру иловаҳои вориднамудаи Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Ӯзбекистон пешбинӣ шудааст, ки дар вазифаи ҳокими вилоят, ноҳия, шаҳр, шахс дар як вақт вазифаи Раиси Маҷлиси вакилони халқро ишғол карда наметавонад; нисбати мақомоти намояндагӣ ва иҷроияи ҳокимияти давлатии вилоятҳо ва шаҳри Тошкент — аз рӯи натиҷаҳои интихоботи навбатии вакилони (депутатҳо) халқии вилоятҳо ва шаҳри Тошкент дар соли 2024 мавриди амал қарор дода мешавад; нисбати мақомоти намояндагӣ ва иҷроияи ҳокимияти давлатии ноҳияҳо ва шаҳрҳо – аз 1 январи соли 2026 мавриди амал қарор дода мешавад.

 

Моддаи 7.

Муқаррароти Қонуни конститутсионии мазкур, ки мӯҳлатҳои ваколат, тартиб ва (ё) шартҳои интихоби (таъин намудани) шахсони мансабдорро тағйир медиҳанд ва (ё) ба тариқи дигар таъсир мерасонанд, нисбат ба шахсоне, ки дар лаҳзаи эътибор пайдо кардани Қонуни конститутсионии мазкур ин вазифаҳоро ишғол мекунанд, татбиқ мешаванд; ва ин шахсон ҳуқуқ доранд дар асоси баробар бо дигар шаҳрвандони Ҷумҳурии Ӯзбекистон ба ин вазифаҳо мутобиқи талаботи Конститутсияи Ҷумҳурии Ӯзбекистон интихоб (таъин карда шаванд) шаванд, аз ҷумла дар асоси таҳриру ислоҳи Қонуни конститутсионии мазкур; ва новобаста аз шумораи мӯҳлатҳои пайдарҳам, ки ин шахсон дар лаҳзаи эътибор пайдо кардани Қонуни конститутсионии мазкур ин вазифаҳоро ишғол кардаанд ва (ё) ишғол мекунанд.

Судяҳои амалкунандаи Суди Конститутсионии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ки барои онҳо шартҳои нави интихоб ва мӯҳлатҳои ваколат ҷорӣ карда шудаанд, ваколатҳои худро то ба охир расидани мӯҳлате, ки ба он интихоб шудаанд, идома медиҳанд. Ваколатҳои холии судяҳои Суди конститутсионии Ҷумҳурии Ӯзбекистон тибқи тартиби муқаррарнамудаи Конститутсияи Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ки бо ислоҳот бо Қонуни конститутсионии мазкур ворид карда шудаанд, ишғол карда мешаванд.

 

Моддаи 8.

Тағйироту иловаҳо ба Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва Конститутсияи Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ки бо таҳрири ҳамин Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Ӯзбекистон ворид карда шудаанд, мумкин аст тибқи қонуни конститутсионӣ, ки бо аксарияти аз се ду ҳиссаи шумораи умумии вакилони Палатаи қонунгузорӣ ва аъзоёни Сенати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон қабул карда шудааст ё бо роҳи раъйпурсии Ҷумҳурии Ӯзбекистон метавонанд ворид карда шаванд.

 

Моддаи 9.

Кабинети Вазирони Ҷумҳурии Ӯзбекистон:

дар мўҳлати ду моҳ якҷоя бо мақомоти манфиатдори давлатӣ барномаи тадбирҳоро оид ба  Конститутсияи Ҷумҳурии Ӯзбекистон бо тағйиру иловаҳои вориднамудаи Қонуни конститутсионии мазкур мутобиқ гардонидани қонунгузорӣ таҳия ва ба палатаҳои Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон пешниҳод намояд;  дар мўҳлати се моҳ барномаи чорабиниҳоро оид ба таъмини иҷрои ӯҳдадориҳои иҷтимоию иқтисодии давлат, ки дар Конститутсияи Ҷумҳурии Ӯзбекистон бо тағйиру иловаҳои бо Қонуни конститутсионии мазкур воридгардида пешбинӣ шудаанд, таҳия карда мешаванд, аз ҷумла бо назардошти бознигарии вазифаҳо ва ваколатҳои мақомоти ҳокимияти иҷроияи ҷумҳуриявӣ дар доираи ислоҳоти маъмурие, ки дар кишвар гузаронида мешаванд; ҳар сол ҳангоми таҳияи лоиҳаи Қонун дар бораи Буҷети давлатии Ҷумҳурии Ӯзбекистон барои соли оянда ҷудо кардани маблағи заруриро барои иҷрои ӯҳдадориҳои иҷтимоию иқтисодии давлат, ки дар Конститутсияи Ҷумҳурии Ӯзбекистон бо таҳрири Қонуни конститутсионии мазкур ифода ёфтааст, таъмин намояд. 

 

Моддаи 10.

 Палатаҳои Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон:

дар мӯҳлати як моҳ нашр ва интишори матни Конститутсияи  Ҷумҳурии Ӯзбекистонро, ки бо ҳамин Қонуни конститутсионӣ ворид карда шудаанд, таъмин намоянд;

дар мӯҳлати ду моҳ маҷмӯи тадбирҳоро оид ба фаҳмонда додани моҳият ва мазмуни Конститутсияи Ҷумҳурии Ӯзбекистон бо тағйиру иловаҳои бо Қонуни конститутсионии мазкур воридгардида ба омма, махсусан ба ҷавонон расонидан ва фаҳмонда додани маҷмӯи тадбирҳоро таҳия ва таъмин намояд; ҳар семоҳ рафти иҷрои Барномаи чораҳои оид ба мутобиқ намудани қонунгузории Ҷумҳурии Ӯзбекистон ба Конститутсияи Ҷумҳурии Ӯзбекистонро, ки бо ҳамин таҳрири Қонуни конститутсионӣ ворид карда шудааст, баррасӣ намояд.

 

Моддаи 11.

Суди Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистон бо мақсади дуруст ва якхела татбиқ намудани меъёрҳои конститутсионӣ аз ҷониби судҳо ҳангоми татбиқи адолати судӣ дар мўҳлати се моҳ қарори Пленуми Суди Олии Ҷумҳурии Ӯзбекистонро дар бораи таҷрибаи ягонаи судӣ оид ба баррасии парвандаҳо аз ҷониби судҳои ҳама марҳилаҳо оид ба татбиқи меъёрҳои Конститутсияи Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ки бо Қонуни конститутсионии мазкур ворид карда шудаанд, ҳамчун амали бевосита қабул менамояд.

 

1 майи соли 2023

ҚҶӮ - №837